"Evet, şemse müekkel olan melek; ismi şems, misali de şemstir." İzah eder misiniz, mevcudatın isimlendirilmesinin müekkel meleğin ismi ile ilişkisi nasıldır?
Değerli Kardeşimiz;
"Hem de lisan-ı şeriatten işitiliyor: Her bir nev'e mahsus ve o nev'e münasib bir melek-i müekkel vardır. Bu münasebete binaen o melek o nev'in ismiyle müsemma, belki âlem-i melaikede onun suretiyle mütemessil oluyor..."
"Hadîs olarak işitiliyor: 'Her akşamda Güneş arşa gider, secde eder. İzin alıyor, sonra geliyor.' Evet, şemse müekkel olan melek; ismi şems, misali de şemstir."(1)
İslam inancına göre, kainattaki her bir türe vekalet ve nezaret eden bir melek görevlendirilmiştir.
Bu meleğin görevi hem o türün fıtri ve hâli ibadetlerini Allah’a takdim etmek, bu görev vekalet kelimesi ile ifade ediliyor. Hem de o tür üzerinde tecelli eden ilahi isim ve sıfatları takdir ve tahsin ile tefekkür etmektir ki, bu görevde nezaret kelimesi ile ifade ediliyor.
Mesela, bulutlar bir türdür, bu bulutlara vekalet ve nezaret eden görevli bir melek vardır.
Yine ağaçlar bir türdür, bütün ağaçlara vekalet ve nezaret eden görevli bir melek vardır. Örnekleri çoğaltabiliriz.
Türlere nezaret ve vekalet eden melekler, o türlerin ismi ile anılıyor ve melekler aleminde de o türlerin şekline bürünebiliyorlar.
"Her akşamda Güneş arşa gider, secde eder. İzin alıyor, sonra geliyor." hadisinin manası da bu inceliğe işaret ediyor. Hatta bu hadisin manasını anlamayan bazı bidat hocalar, hadisi inkar etmişler. Oysa arşa gidip secde edip izin isteyen Güneş'in kendisi değil, Güneş gibi büyük ve haşmetli bir sanata vekalet ve nezaret eden görevli melektir.
Ayrıca Güneş'e vekalet ve nezaret eden melek, gaybi alemlerde hem Güneş'in ismi ile anılıyor hem de Güneş'in suretine ve şekline bürünmüştür.
Aynı şekilde "Dünya sevr ve Hut'un üzerindedir." hadisinde geçen sevr / öküz ifadesi, dünyaya müvekkel olan bir meleğin adı olduğu gibi, balık diye ifade edilen hut ifadesi de diğer meleğin adıdır.
(1) bk. Muhakemat, Birinci Makale (Unsuru'l-Hakikat), On İkinci Mukaddime.
İlgili ders videosu için tıklayınız:
- Prof. Dr. Şadi Eren, Muhakemat Dersleri (17. Bölüm).
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
