Evlenmeye teşvik eden hadisler yanında evlenmemeyi teşvik eden hadislere de rastlıyoruz. Bunu nasıl izah edersiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Evlenmek, insanlık için fıtrî ve umumi bir yoldur. Bunun aksini savunup, bütün insanları bekâr kalmaya davet etmek hem fıtrata hem de İslam’a münafidir. Onun için bu hususta asıl ve doğru olan ve herkesin gidebileceği yol, aile kurmaktır. Ama bu umumi kaide, bazı hususi durumlarda ve bazı hususi şahıslarda geçerli olmayabilir. İşte, evlenmeye teşvik eden hadisler genel durum için, evlenmemeyi teşvik eden hadisler ise hususi şahıslar ve durumlar içindir.

Mesela, bu hadis-i şerif, evlenmeyip iman hizmetinde bulunmaya teşvik ve işaret eder:

Deylemî’den (R.A.) mervi bir hadis şöyledir: (...) Yani: “Allah bir kulunu severse o kulu, Zât-ı Uluhiyetine (dinine) hizmet için seçer, (dünyevî iştihalardan) imsak ettirir. O kulu, kadın ve evlad ile meşgul ettirmez.”

İmam-ı Gazalî’nin Ebu Huzeyfe’den ve Ebû Umame’den (ra) rivayet ettiği bir hadiste Peygamber Efendimiz (asm) şöyle buyuruyor:

"Hicri ikinci asırdan sonra insanların en hayırlısı geçim derdi az ve çoluk çocuğu olmayan kimsedir."

Yine İmam-ı Gazalî’nin Ebû Hüreyre’den rivayet ettiği başka bir hadiste Resulullah Efendimiz (asm):

"Bir zaman gelecek; kişinin helâki karısının, anne ve babasının ve çocuklarının elinde olacak. Çünkü bunlar onu fakirlikle ayıplarlar. Ve gücünün yetmediği şeyleri kendisinden isterler. Adam da bu sebeple tehlikeli işlere girer. Böylece dini gider, kendisi de helâk olur." buyuruyor.

Burada, Resul-i Ekrem Efendimiz (asm.) umumi olarak herkesi evlenmemeye teşvik etmiyor. Bu dönemlerde insanların çoğu geçim belası yüzünden haramlara ve dünyaya dalacağını haber veriyor. Bu hadisler hayatın istikbaldeki bazı gerçeklerine işaret ediyor ve bunlara karşı ümmetini tedbirli ve dikkatli olmaya davet ediyor. Onun için kişi; dindar, şuurlu ve kanaatkâr bir eşle evlenmelidir. Aksi halde, birçok sıkıntılara maruz kalır ve haramlara bulaşabilir.

Sahabeler içinde de Ashab-ı Suffa denilen, sadece ilim ve hizmet ile meşgul olup, içtimaî hayata girmeyen sahabeler de vardır. Bu sahabeler evlenmez, ticaret ile meşgul olmazlardı, geçimlerini ise ümmet temin ederdi.

Netice olarak, evlenmek umumi bir kaidedir ve çok ehemmiyetli bir sünnettir. Ancak bazı hususi şahıslar ve hususi durumlar istisna teşkil ederler.

Her iki hale de işaret eden hadisler mevcuttur. Bu hadisler birbiri ile çelişmiyor, iki ayrı hakikate işaret ediyor.

Her insanın mizacı ve fıtratı farklıdır. Evlenmek birisi için vacip iken, başka birisi için sünnet, bir başkası için haram olabilir. Ama insanlığın ekserisi için sünnet olduğu aşikârdır.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü