"Fakat sırr-ı teklif olan imtihan ve tecrübe muktezasıyla, elbette bedahet derecesinde ister istemez tasdike mecbur kalacak derecede mucize olmazdı." Bedahet ile izah eder misiniz?
Değerli Kardeşimiz;
Bedahet: Aklı ve iradeyi teslime mecbur edecek derecede delilin açık ve zorlayıcı olmasıdır. Bunun içindir ki Allah, imtihan muktezası olarak birçok şeyi perdeli olarak yaratmış, mucizeleri de herkesin kabul etmeye mecbur kalacağı şekilde izhar etmemiştir. Yani insanın kendi hür iradesi ile hakkı ve batılı ayırt edip, kendi tercih ve kemalatını ortaya koyabilmesi için, deliller bedihi değil, nazari ve perdeli olarak tanzim edilmiştir.
Nazari: Akla kapı açıp iradeyi elden almayacak derecedeki delillere verilen bir isimdir. Yani Allah hem mucizelerde hem kâinatta hem de Kur’an’da getirmiş olduğu delilleri öyle bir şekilde tanzim etmiş ki, ne akla kapalı ne de iradeyi teslime mecbur edecek kadar açıktır.
Peygamber Efendimiz (asm)'in göstermiş olduğu mucizeler bedihi ve ister istemez tasdike mecbur bırakacak şekilde değildi. Şayet gösterilen bu mucizeler bedihi olsa idi, mucizeye şahid olan herkes ister istemez iman etmek zorunda kalacaklardı. Bu da dünyanın tecrübe ve imtihan meydanı olmasına zıt bir durum olurdu.
Kâinata ve Kur’an’a iman ve hidayet nazarı ile bakan kişi, her bir varlık üstünde, her bir zerrede Cenab-ı Hakk’ın varlığına ve birliğine işaret eden güneş gibi yüzlerce delilleri görür ve her şeyin birer mucize olduğunu anlar. Kâinattaki bütün harika eserler, Yüce Allah’ın varlığına ve birliğine güneş gibi aynadır. Marifette derinleşen bir mütefekkir, bütün kâinatta tecelli eden esma tecellilerini okur, her mahlukta Cenab-ı Hakk’ın sikkesini görür, mührünü ve damgasını idrak eder, azamet ve kibriyasını anlar.
Kâinat ve Kur’an’a dalalet ve küfür nazarı bakan kişi ise; varlık âlemindeki bu muciznüma sanat eserlerini, bu ilahi ikramları, bu ince hikmetleri kör tesadüfe veya sağır tabiata verir; Allah’ın varlığına ve birliğine işaret eden güneş gibi parlayan delilleri göremez.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü