"Halbuki, akıl ve hikmet nazarlarında herbiri kudretin en bâhir mu’cizelerinden olan hakaik-i âlemde olan hüsn-ü intizam ve kemâl ve ulviyet, o derece dest-i hikmetle nakşolmuş ki..." Devamıyla izah eder misiniz?
Değerli Kardeşimiz;
"Halbuki, akıl ve hikmet nazarlarında her biri kudretin en bâhir mu’cizelerinden olan hakaik-i âlemde olan hüsn-ü intizam ve kemâl ve ulviyet, o derece dest-i hikmetle nakşolmuş ki, bütün hayalperestlerin ve mübalâğacıların hülyalarından geçmiş olan harikulâde hüsün ve kemâle nisbet olunsa, o harikulâde hayaller gayet âdi ve o âdâtullah gayet harikulâde bir hüsün ve haşmet gösterecektir."(1)
Kainatta var olan, sistem, güzellik ve mükemmel estetik değerleri en üst seviyede olduğu için, hiçbir hayalperest bundan daha üstününü hayal edemeyeceği gibi, hiçbir mübalağacı da bundan daha güzelini tasavvur edemez.
Allah’ın takdir etmiş olduğu güzellik ve mükemmellik ile insanın hayalindeki güzellik ve mükemmellik asla kıyasa gelmez ve kesinlikle boy ölçüşemez. Yani kainatta bulunan her şey en güzel şekliyle yaratılmıştır. Bundan daha güzeli düşünülemez. Daha güzeli imkan dairesinde yoktur.
Mesela, insanın şekli en güzeldir. İnsan için daha farklı ve daha güzel bir şekil imkan dairesinde yoktur. Allah insana en güzel ve en hikmetli olanını vermiştir. Yer şekilleri gök yüzü en güzel şekliyle tanzim edilmiştir. Bundan daha güzel bir tanzim imkan dairesinde yoktur. Allah her şeye en güzelini takdir etmiştir.
Mesela, mevcut beden içinde gözün en güzel konumlandırılacağı yer, yine mevcut bulunduğu yeridir. Bu mevcut konumdan daha güzel bir yer bulamayız. Gözü mevcut yerinden alıp koltuk altına koysak olmaz, ayak altına koysak yine olmaz, sırta koysak yine olmaz, hasılı en mükemmel yeri yine mevcut yeridir.
Bu, bütün mevcut yaratılmışlar içinde böyledir. Mesela, Güneş'in durduğu yer dünyada hayat için en güzel yerdir, Güneş mevcut yerinden uzaklaşsa hayat olmaz, yakınlaşsa hayat yine olmaz. Demek Güneş için ahsen-i takvim bulunduğu mevcut durumdur.
(1) bk. Muhakemat, Birinci Makale (Unsuru'l-Hakikat), On İkinci Mukaddeme.
İlgili ders videosu için tıklayınız:
Prof. Dr. Şadi Eren, Muhakemat Dersleri (14.Bölüm)
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
