"Hasmını mağlup etmek istersen, fenalığına karşı iyilikle mukabele et." cümlesi; "Mütekebbirlere ... tevazu etmemek gerektir." ile "Canavara karşı tahabbüb ... iştihasını açar." cümlelerine zıt gibi, izah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"Mütekebbirlere karşı tevazu, tezellül zannedildiğinden, tevazu etmemek gerektir."(Lem'alar, Yirmi İkinci Lem'a.)

"Aç canavara karşı tahabbüb, merhametini değil, iştihasını açar. Hem de diş ve tırnağının kirasını da ister." (Mektubat, Hakikat Çekirdekleri-37.)

Bu iki cümlede hem kâfirlere hem de kibirli zalimlere karşı müminin izzetli ve haysiyetli durması gerektiği ifade ediliyor. Yani mümin birisi kibirli bir zalime karşı eğilir, el etek öperse, o zaman haysiyet ve şerefi yerlerde sürünmüş olur ki, bu da tevazu değil, zillettir.

Zayıf bir adamın kuvvetli bir adama karşı dik ve izzetli durması güzel bir hâl iken, kuvvetli adamın zayıf adama karşı dik ve izzetli durması çirkindir, kibirdir. Yine zayıf adamın kuvvetli adama tevazu göstermesi yalakalık sayılırken, kuvvetli adamın zayıfa alçak gönüllü olması güzel olan tevazudandır.

"Eğer hasmını mağlup etmek istersen, fenalığına karşı iyilikle mukabele et. Çünkü eğer fenalıkla mukabele edersen, husumet tezayüd eder. Zahiren mağlup bile olsa, kalben kin bağlar, adaveti idame eder. Eğer iyilikle mukabele etsen, nedamet eder, sana dost olur." (bk. age., Yirmi İkinci Mektup.)

Bu paragrafta ise, müminlerin içtimai hayatta birbirlerine karşı -velev ki hasım da olsalar- iyilik ve güzellikle davranması gerektiği ifade ediliyor. Buradaki hasımda izzet-i nefis gösterilecek küfür, kibir ve zulüm gibi hâller ve damarlar bulunmuyor. Hatta bu kimsede kebair ve günah gibi hâller olsa da bu tarz insanlar ıslahı kabil kimselerdir. Malum, fasık ama ıslahı mümkün olan bir mü’min; kâfir, mütekebbir ve zalimlerle aynı kefeye konulamaz.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü