"Hem icad ve ibda-ı eşyada kemal-i suhulet, bir ilm-i ekmele delalet eder." Sürat ve suhuletle yaratılmaya misaller verir misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"Hem icad ve ibdâ-ı eşyada kemâl-i suhulet, bir ilm-i ekmele delâlet eder. Çünkü bir işte kolaylık ve bir vaziyette suhulet, derece-i ilim ve maharetle mütenasiptir. Ne kadar ziyade bilse, o derece kolay yapar." (Mektubat, Yirminci Mektup, İkinci Makam.)

Bir tek insanda bir saniyede 50 milyon hücrenin öldüğü, yerlerine yenilerin vazife yaptıkları tesbit edilmiş. Dünyada şu anda yaşamakta olan sekiz milyara yakın insanın her birinde her saniyede elli milyon hücre değişmektedir. Buna hayvanlar âlemini de dâhil ettiğimizde akıl almaz ve hayal edilemez bir tabloyla karşılaşılır. Bu işler ancak sonsuz bir kudretle yapılabilir.

Nhayetsiz kudret için bir hücre yaratmakla bütün hücreleri birlikte yaratmak arasında hiç fark yoktur. Her ikisi de aynı derecede kolaydır.

İbda; Allah’ın eşyayı ve mevcudatı benzersiz ve modelsiz, hiçten ve yoktan var etmesine denir. Bu yaratma yoktan var etme şeklinde olduğu için, mutlak bir kolaylık içinde oluyor. Mesela, bütün varlığın temel taşı olan unsurların yoktan, hiçten ve birden yaratılması bunun en bariz bir misalidir.

Üstad'ımız, "Çünkü bir işte kolaylık ve bir vaziyette suhulet, derece-i ilim ve maharetle mütenasiptir. Ne kadar ziyade bilse, o derece kolay yapar." ifadesiyle de, Allah’ın nihayetsiz ilmine, masnuattaki harika sanatına işaret ediyor.

İnşa; var olan mevcudat ve eşyadan, yeni varlıkların yaratılmasıdır. Mesela, topraktan bitkilerin, bitkilerden de meyvelerin yaratılması gibi. Kâinatta en çok icra edilen yaratma şekli inşadır. Her bahar mevsiminde bunun milyonlarca misalini görüyoruz. Ancak o maddeden, yani zerrattan yaratılan bütün varlıkların sıfatları ve şekilleri, Üstad'ın ifadesi ile zerratından başka her şeyi yeniden yaratılıyor. Dolayısı ile bu nokta-i nazardan ibda da devam ediyor demektir. İnşa ise daimî bir yaratma şeklidir ve vakidir.

Eşyanın, ibda ve inşa ile yaratılması; “kün fe yekün” kolaylığı ile oluyor. Yani Allah, eşyaya "Ol!.." diyor, o da hemen oluveriyor.

Bu da sonsuz bir ilim, mutlak bir irade ve nihayetsiz bir kudrete istinad ediyor...

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü