"İdare ve terbiye eden bir rububiyeti tasdik ve hissetmeyen, bilmeyen, görmeyen bir insan, elbette hadsiz bir azaba kendini müstehak eder." Terbiye mefhumu ile izah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Rububiyet; terbiye etmek yâni bir şeyi ilk noktadan terakki ettirerek son şekline getirmek demektir.

Terbiye kelimesinin en geniş tarifi, yavaş yavaş ruhen ve bedenen geliştirmek ve kemale erdirmektir.

Sayısız nutfeleri ve yumurtaları terbiye ederek insanları, koyunları, bülbülleri, balıkları yaratmak, yine milyonu çok aşkın çeşitteki çekirdeklerden ve tohumlardan bütün bitkileri çıkarmak, terbiye edip kemale erdirmek yeryüzünü rububiyetin en hâkim tecelli merkezi haline getirmiştir.

Bir insanın bir damla sudan yaratılması, harika azalarla, eşsiz his ve latifelerle donatılması rububiyetin en güzel bir tezahürüdür. Bu açıdan bakıldığında terbiyenin yelpazesi çok geniştir.

Fatiha Sûresi, Kur’anın bir hülasası olduğundan bu manayı  o sûrede bütün vuzuhuyla görmekteyiz.

Sûre’nin başında; “Ne kadar hamd ve sena varsa, kimden gelse, kime karşı da olsa bunların hepsinin Allah’a mahsus olduğu”  ifade ediliyordu. Bu ise tevhid idi. Sonra, Allah’ın bütün âlemleri terbiye ettiği kaydediliyordu. Bu ise, Rububiyette, yani mahlûkatı terbiye edip kemale erdirmekte Allah’ın şeriki olmadığını bildiriyordu. Gerek dünyada gerek ahiretteki bütün rahmet tecellilerinin, ancak bütün bu âlemleri ve içindeki her şeyi terbiye eden Rahmân ve Rahîm’e has olduğunu ifade eden bu iki isim de, yine tevhide işaret ediyorlardı.

Canlı -cansız bütün varlıkların maddî ve manevî terbiye edilmesi, kâinatın en esaslı ve göze çarpan en bariz bir kaidesidir. Bu hakikati iman ve tefekkür ile görmeyen bir göz, anlamayan bir akıl ve sevmeyen bir kalp elbette hadsiz bir azaba kendini müstahak eder.

Bir evladın, anne ve babasının kendisine yapmış olduğu hizmet ve terbiyeyi inkâr etmesi nasıl bir zulüm ise, insanın da Allah’ın kâinattaki terbiye rububiyet hakikatini küfür ile inkâr etmesi veya ülfet ve gafletle hiç düşünmemesi de ondan daha büyük bir zulümdür.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü