"İfrata varmamak, hem galebe çalmamak şartıyla, asl-ı vesvese teyakkuza sebeptir, taharriye dâîdir, ciddiyete vesiledir. Lakaytlığı atar, tehâvünü defeder." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Şeytan, plan ve vesvesesini kademeli olarak tatbik ediyor. Her insanın manevi haline ve ilmî seviyesine göre bir plan tasarlıyor.

Mesela, ibadeti olmayan birisinin tek sermayesi imandır, şeytan bu imanı çalmak üzere hareket eder.

Hem imanı hem ibadeti olan birisi için öncelikle ibadeti terk ettirmek için çabalar, eğer bunda başarılı olursa, ikinci safhada imana ilişmeye başlar.

Yani her insanın halet-i ruhiyesi farklı olduğu için plan buna göre şekilleniyor.

Şayet kişi mizaç olarak zayıf ise, ilmî bir alt yapısı da yoksa da şeytan bu zaafları çok işlettirir.

Şeytanın ve vesvesenin insana musallat edilmesi, insanın mahiyetindeki kabiliyet ve istidatların inkişaf etmesi içindir. Nasıl ki, atmaca kuşu, serçe kuşuna musallat olmakla onun inkişaf etmesini sağlıyorsa, şeytan, nefis ve vesvese de insanın manen terakki etmesine, kabiliyetlerinin inkişafına vesiledir.

İnsanın en büyük vazifelerinden birisi manen tekemmül ve terakki etmektir. Tekemmül ve terakki ise mücadele ve imtihanla olur. İnsana şeytan ve nefsin musallat edilmesi de bu sebepten dolayıdır. İnsan nefis ve şeytan ile mücadele ettikçe terakki ve tekemmül eder. Vehim, vesvese gibi şeyler ise; nefis ve şeytanın hücumda kullandığı silahlar gibidir.

Üstad Hazretleri bu inceliğe şu şekilde işaret ediyor:

"Eğer desen: Bu derece mü'minlere muzır ve müziç olan vesvese ne hikmete binaen bize bela olmuş?"

"Elcevap: İfrata varmamak, hem galebe çalmamak şartıyla, asl-ı vesvese teyakkuza sebeptir, taharriye dâîdir, ciddiyete vesiledir. Lakaytlığı atar, tehâvünü defeder. Onun için, Hakîm-i Mutlak, şu dâr-ı imtihanda, şu meydan-ı müsabakada bize bir kamçı-yı teşvik olarak, vesveseyi şeytanın eline vermiş, beşerin başına vuruyor."(1)

Yani vehim ve vesvese; ilme bir teşvik kamçısı niteliğindedir. Bu yüzden soru sormak, araştırmak, tahkik ve tetkikte bulunmak kötü ve yanlış bir durum değil; aksine ilme ve terakkiye vesiledir.

Aklımıza gelen soruların cevabını bulmak için, okumak, araştırmak ve bilenlerden öğrenmek lazımdır. Bunda korkulacak ve endişelenecek bir durum söz konusu değildir.

Üstad Hazretlerinin yukarıda beyan ettiği gibi vesvese, insana terakki etmesi ve daima teyakkuz halinde olması için musallat edilmiştir.

1) bk. Sözler, Yirmi Birinci Söz, İkinci Makam.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü