"İsm-i Evvele göre çekirdek öyle bir makinedir ki, onun iptidadaki incecik vâridatını ve lâtifâne masârifini ve tanzimatını taşıyor." deniliyor. Çekirdek nasıl makina oluyor, izah eder misiniz?
Değerli Kardeşimiz;
"İsm-i Evvel ile işaret edildiği gibi, her bir meyvedar ağacın menşe-i aslîsi olan çekirdek öyle bir sandukçadır ki, o ağacın programını ve fihristesini ve plânını ve öyle bir destgâhtır ki, onun cihazatını ve levazımatını ve teşkilâtını ve öyle bir makinedir ki, onun iptidadaki incecik vâridatını ve lâtifâne masârifini ve tanzimatını taşıyor. " (1)
"Makine" ifadesi; varidat, masarif ve tanzim ifadeleri ile birlikte kullanılmıştır. Yani işin başında, temeli atılan bu bitkinin veya ağacın ham maddesinin ve beslenme ihtiyacının en münasip, en hassas ve ölçülü bir şekilde hazırlanması lazımdır. Âdeta bunun için hazırlanmış bir makine olacak ki, bu ihtiyaç tam karşılanabilsin.
Çekirdek, bir ağacın tanzimatını ve hareket emrini veren bir makine hükmündedir. Çünkü bir ağaç bütün faaliyetlerinin düsturlarını, makinesi ve ana kumanda masası hükmündeki çekirdeğinden almaktadır. Burası bütün yapılacak işlerin şifrelerini ihtiva eden hafıza deposudur. "İptidadaki incecik vâridatını ve lâtifâne masârifini ve tanzimatını" ifadesi bu hakikatı güzel bir şekilde ortaya koymaktadır.
(1) bk. Şualar, İkinci Şua Üçüncü Makam.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü