"İşte arzın, hepsinden evvel tekâsüf ve tasallûb etmekle acele kabuk bağlayarak uzun zamanlardan beri menşe-i hayat olması itibarıyla, hilkat-i teşekkülü, semavattan evveldir..." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"İşte arzın, hepsinden evvel tekâsüf ve tasallûb etmekle acele kabuk bağlayarak uzun zamanlardan beri menşe-i hayat olması itibarıyla, hilkat-i teşekkülü, semavattan evveldir."

Bu cümlede, dünyanın ilk katılaşan ilk yoğunlaşan ilk hayata elverişli hale gelen gezegen olduğu ifade ediliyor. Bu açıdan dünya semadan önce geliyor.

"Fakat arzın bast edilmesiyle nev-i beşerin taayyüşüne elverişli bir vaziyete geldiği, semavatın tesviye ve tanziminden sonra olduğu cihetle, hilkati, semavattan sonra başlarsa da bidayette, mebde'de ikisi beraber imişler."

Bu cümlede ise, dünyanın insan hayatına elverişli bir hale gelmesinin semanın tesviye ve tanziminden sonra olduğu ifade ediliyor.

"Binâenalâhâzâ, o üç âyetin aralarında bulunan zahirî muhalefet, bu üç cihetle mutabakata inkılâp eder."(1)

Ama ilk var edilme ve yokluktan varlık sahnesine çıkmaları aynı anda olmuştur. Çünkü ilk var edilen madde bütün kainatın hamuru ve özü oluyor ve bütün kainat bu hamurdan, bu özden neşet ediyor. Bu durumda bütün maddi ve kevni alem eşit bir şekilde yaratılmış oluyor.

Ama daha sonra tesviye, tanzim, tefriş süreçleri farklı farklı oluyor. Dünya ilkel hayata mekan olma bakımından ilktir ve semadan önce gelir. Ama dünyanın insan hayatına mekan olması semanın tesviyesinden sonra oluyor.

(1) bk. İşârâtü'l-İ'câz, Bakara Sûresi, 29. Ayet Tefsiri.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü