"Kâinattaki tecelli eden her bir isim, bütün isimleri kendi müsemmasına isnat eder ve onun unvanları olduğunu ispat eder." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Her bir ilahi isim, Allah’ın zat-ı akdesine ayrı ayrı işaret edip, onun vahdaniyetini ispat ediyor. Müsemma, ismin sahibi demektir.

Eşyanın hakikati ilahi isimlere dayanıyor. Mesela, tıp ilminin hakikati Şâfi ismine dayanıyor, gıda ilminin hakikati Rezzak ismine dayanıyor, kâinattaki nizam ve intizam Munazzım ismine istinad ediyor vs...

Mesela, Şâfi ismi kâinatta şifa olarak tecelli eder. Bu ismin mânası ve penceresi şifadır, müsemması da Allah’ın zat-ı akdesidir.

Muhyi ismi hayat ve can veren demektir ki, kâinattaki bütün canlılara hayatı veren bu isimdir. Bu ismin müsemması ise ezelî ve ebedî olan Zat-ı Akdes'tir.

Rezzak ismi, kâinat sarayında yaşayan bütün canlı varlıkların rızıklarını temin eden demektir ki, bu ismin de müsemması yani sahibi Zât-ı akdes olan Allah’tır.

Bir de bu isimler kâinatta iç içe tecelli ederler. Muhyi ismi bir canlıya hayat bahşettiği zaman Rezzak ismi rızık verir, hastalandığında da Şâfi ismi şifa ihsan eder... Tabiri yerinde ise, bütün isimler bir isim uyum ve ahenginde çalışırlar. Bu yüzden ahsen-i takvim olan insanda Allah’ın bütün isimleri tecemmu (toplanmış) ve temerküz (merkezileşmiş) etmiştir.

Muhyi ismi bir tohuma, bir çekirdeğe can verdiği zaman, Fettah ismi de önündeki engelleri açar. Munazzım ismi de canlının metabolizmasında muazzam bir şekilde çalışmasına vesile olur.

"Rahman; “Dünya hayatında, mümin-kâfir, günahkâr-müttaki, asi-muti tefrik etmeden mahlukatın hepsine merhametle muamele eden.” “Ezelde bütün yaratılmışlar hakkında hayır ve rahmet irade buyuran.”; "Rızıkları ve her türlü iyilikleri ihsan eden."

Rahman ismi bütün mahlukatta tecelli ediyor. Eski tabirle "Rahman, ism-i has tecelli-i ammdır; Rahim ise ism-i amm tecelli-i hasdır." Yani Rahman isim olarak Allah’ın hususî bir ismidir, bu yüzden başkalarına müstakil olarak verilmesi caiz değildir; ama tecelli noktasından bütün mahlukatı içine alır.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü