"كُنْ ile فَيَكُونُ arasındaki irtibat gibidir. Nasıl ki memurun husulü كُنْ emrine bağlıdır; semavatın tesviyesi de اِسْتَوَى'ya bağlıdır." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

" ﴾فَسَوّٰيهُنَّ سَبْعَ سَمٰوَاتٍ﴿ (Gökyüzünü yedi gök olarak tanzim etti.) Bu cümlenin mâkabliyle irtibatı, üç çeşittir:

1. كُنْ (ol) ile فَيَكُونُ (hemen oluverir.) arasındaki irtibat gibidir. Nasıl ki memurun husulü كُنْ emrine bağlıdır; semavatın tesviyesi de, اِسْتَوَى (Belli bir nizam ve intizamla düzenledi.) ya bağlıdır.

2. Kudretin taallûkuyla iradenin taallûku arasındaki irtibat gibidir. Yani; اِسْتَوَى iradenin taallûkuna, tesviye de kudretin taallûkuna benzer bir irtibattır.

3. Netice ile mukaddeme arasında bulunan irtibat gibidir. Çünkü semavatın tesviyesi, mukaddemesi olan اِسْتَوٰى'ya terettüp eder."(1)

Allah bir şeye "Ol!.." dediğinde o şey hemen oluverir. Allah’ın emri ile emredilen şey arasında alt üst, yaratma yaratılma ilişkisi hakimdir. Yaratılan her şey Allah’ın yaratma emrine ve komutuna tabidir.

Amirin memuruna "şu vazifeyi yap" dediğinde, memur nasıl hemen yapmakla mükellef ise, Allah’ın "Ol!.." emri de olacak şeyin oluşması için yeterli ve gerekli bir şarttır. Bu yüzden Allah’ın "Ol!.." dediği her şey hemen oluverir. Başka hiçbir neden ya da engel, Allah’ın "Ol!.." emri ile oluverme fiili arasına giremez demektir.

Aynı ilişki “isteva” (Belli bir nizam ve intizamla düzenledi) semanın oluşmasında da geçerlidir. Allah semaya tesviye emrini verdi ve sema belli bir nizam ve intizamla düzenleniverdi.

1) bk. İşaratü'l-İ'caz, Bakara Suresi 29. Ayet Tefsiri.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü