Kur'an'ın "Mehasin-i ahlakiyenin bütün efradını, ulum-u kevniyenin bütün fezlekelerini, maarif-i ilahiyenin bütün fihristelerini" cem etmesinin misalleri nelerdir?

Değerli Kardeşimiz;

"Mehasin-i ahlakiyenin bütün efradını,"

Kur’an, güzel ahlakın bütün şubelerini ayetlerinde tespit ve tayin ederek, insanlığı bunlara teşvik etmiştir. Yani Kur’an bir yönü ile tam bir ahlak kitabı gibidir. Ahlaka işaret eden birkaç ayet takdim edelim;

"O vakit İsrâiloğullarından söz alıp: 'Allah’tan başkasına ibadet etmeyin. Anneye babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara güzel muamele edin, insanlara tatlı söz söyleyin, namazı hakkıyla eda edin, zekâtı verin.' demiştik. Sonra pek azınız hariç, sözünüzden döndünüz. Hâlâ da yüz çevirmektesiniz." (Bakara, 2/83)

"... Fakat eren o kimselerdir ki; Allah'a, ahiret gününe, meleklere, kitaba ve bütün peygamberlere iman edip, yakınlığı olanlara, öksüzlere, yoksullara, yolda kalmışa, dilenenlere ve esirleri kurtarmaya seve seve mal verirler. Namazı kılarlar, zekâtı verirler. Bir de antlaştıkları zaman sözlerini yerine getirenler, hele sıkıntı ve hastalık durumlarında ve harbin şiddetli zamanında sabır ve kararlılık gösterenler var ya, işte doğru olanlar da bunlardır, korunanlar da bunlardır." (Bakara, 2/177)

"Ey iman edenler! Hakk’tan yana olup var gücünüzle ve bütün işlerinizde adaleti gerçekleştirin ve adalet numunesi şahitler olun! Bir topluluğa karşı, içinizde beslediğiniz kin ve öfke, sizi adaletsizliğe sürüklemesin. Adil davranın, takvaya en uygun hareket budur. Allah’a karşı gelmekten sakının! Çünkü Allah yaptığınız her şeyden haberdardır." (Mâide, 5/8)

"De ki: Gelin Rabbinizin size neleri haram kıldığını okuyayım: Ona hiçbir şeyi ortak koşmayın, ana-babaya iyilik edin, fakirlik korkusuyla çocuklarınızı öldürmeyin -sizin de onların da rızkını biz veririz-; kötülüklerin açığına da gizlisine de yaklaşmayın ve Allah'ın yasakladığı cana haksız yere kıymayın! İşte bunlar Allah'ın size emrettikleridir. Umulur ki düşünüp anlarsınız." (Enâm, 6/151)

"Medyen ahalisine de içlerinden biri olan Şuayb’ı gönderdik. 'Ey benim halkım! Yalnız Allah’a kulluk edin, sizin ondan başka ilahınız yoktur. İşte size Rabbinizden açık delil geldi. Artık ölçüyü, tartıyı tam yapın, insanların haklarını eksiltmeyin, halka haksızlık etmeyin, ülkede düzen sağlanmışken fesat çıkarıp huzuru bozmayın. Bana inanıp bu dediklerimi yapmanız sizin için elbette hayırlıdır.'” (A'raf, 7/85)

"Ulum-u kevniyenin bütün fezlekelerini…"

Kur'an düşünmeye, aklı kullanmaya ve araştırmaya teşvik etmektedir. Yani fen ilimlerinin temel düsturlarına işaret ediyor. Yoksa fen ilimlerinin şümul ve teferruatından bahsetmiyor, bahsetmesi de zaten âdetullah açısından mümkün değildir. Mekke döneminde uçaktan, trenden açıkça bahsetmesi muhatablar açısından mümkün değil.

"Şüphesiz göklerin ve yerin yaratılışında, gece ve gündüzün değişmesinde, insanların faydasına olan şeyleri denizde taşıyıp giden gemilerde, Allah'ın gökten su indirip onunla ölmüş olan yeri dirilterek üzerine her çeşit canlıyı yaymasında, rüzgarları ve yer ile gök arasında emre hazır bekleyen bulutları evirip çevirmesinde elbette düşünen bir toplum için (Allah'ın varlığına ve birliğine) deliller vardır." (Bakara, 2/164)

"Göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün birbiri ardınca gelip gidişinde akl-ı selim sahipleri için açık ibretler vardır." (Al-i İmran, 3/190)

Dünyanın Küre Şeklinde Oluşu

Naziat suresinde "Ardından yeri düzenleyip döşedi..." (Naziat, 79/30) denilerek dünyanın elips şeklinde olduğu belirtilmekte ve ayrıca Zümer suresinde de dünyanın küre şeklinde olduğu belirtilmektedir.

"O, gökleri ve yeri hikmet ve fayda esasına göre yarattı; sürekli olarak geceyi gündüzün, gündüzü gecenin üstüne sarmaktadır; Güneş'i ve Ay'ı da yasalarına boyun eğdirmiştir. Her biri belirlenmiş bir süreye kadar akıp gitmektedir. Unutmayın ki Allah çok güçlüdür, çok bağışlayıcıdır."

"O sizi bir tek nefisten yaratmış, sonra ondan eşini de var etmiştir; hayvanlardan da sizin için dört eş (sekiz adet) lutfetti. Sizi annelerinizin karnında üç karanlık içinde türlü yaratılış safhalarından geçirerek yaratmaktadır. İşte bu yaratıcı, rabbiniz Allah’tır. Hükümranlık onundur; odan başka tanrı yoktur. Buna rağmen nasıl olup da hakikatten uzaklaşabiliyorsunuz?" (Zümer, 39/5-6)

Petrolden Haber Verilmesi

A'la suresinde şöyle buyrulmakta:

"O (Allah) merayı çıkardı. Sonra da onu siyah bir gussaya (sel suyu) çevirdi." (A'la 87/4-5)

İlim adamları, arzın ilk canlı örtüsünün eğrelti otu ve alg meraları olduğunu, bu meraların daha sonra büyük jeolojik hâdiselerle toprak altına intikal ettiğini, orada hususi bir teşekkülle petrole inkılab ettiğini ifade etmektedirler.

Su ve Hayat

Enbiya suresinde,

"İnkâr edenler, gökler ve yer yapışıkken onları ayırdığımızı ve bütün canlıları sudan meydana getirdiğimizi bilmezler mi? Yine de inanmıyorlar mı?" (Enbiya 21/30)

buyrularak, canlıların hayatının sudan olduğu belirtilmektedir.

Atom Çekirdeği ve Elektronlar

Tekvin suresinde, "Hayır kasem ederim hunnese (pusanlara), künnese (yörüngelerinde) akıp gidenlere." (Tekvir, 81/15-16) denilmektedir. Burada hunnes Atom çekirdeği, künnes akıp giden elektronlardır. Ayrıca Üstadımız bunların yıldızlardan bazılarına da işaret olduğunu ifade etmektedir.

Rüzgârdaki Sırlar

Casiye suresinde: "Rüzgârı (değişik yönlerden) estirmesinde aklını kullanan topluluklar için pek çok ayetler (ilmî işaretler) vardır." (Casiye Suresi, 45/5) denilmektedir.

Rüzgâr serinleticidir. Hava temizleyici, oksijen getiricidir. Bitki tohumlarını sürükler, polenleri ilkah eder, döllenmeyi sağlar. Kirli havayı ormanlara temizlik için taşır vesaire.

"Maarif-i ilâhiyenin bütün fihristelerini"

Allah’ı, isimleri ve sıfatları ile en güzel ve en sağlıklı bir şekilde bize tarif eden Kur’an’dır. İnsanın aklını temsil eden felsefenin Allah hakkında söyleyebildiği tek hakikat, onun ilk sebep olmasıdır; ondan ötesine geçememişlerdir. Ama Kur’an Allah hakkında her şeyi açık ve berrak bir dil ile insanlığa bildirmiştir.

“Allah, hak ve adaleti ayakta tutarak, kendinden başka ilah olmadığını bildirdi; melekler ve ilim sahipleri de bunu ikrar ettiler. (Evet) ondan başka ilah yoktur; o mutlak güç ve hikmet sahibidir.” (Al-i İmran, 3/18)

"Allah, buyurmuştur ki: İki ilâh edinmeyin. O, ancak bir ilâhdır. Onun için yalnız benden korkun." (Nahl, 16/51)

"1. De ki; o Allah bir tektir.
2. Allah eksiksiz, sameddir (Bütün varlıklar ona muhtaç, fakat o, hiç bir şeye muhtaç değildir).
3. Doğurmadı ve doğurulmadı.
4. Ona bir denk de olmadı." (İhlas, 112/1-4)

"İşte o, Allah'tır. Ondan başka İlah yoktur. Önünde de sonunda da hamd onundur, hüküm onundur. Ve ancak ona döndürüleceksiniz." (Kasas, 28/70)

"Her halde hepinizin ilâhı, bir tek ilâhtır. Ondan başka bir ilâh yoktur. O Rahmân ve Rahîm'dir." (Bakara, 2/163)

Daha bunun gibi yüzlerce ayet hem Allah’ın sıfatlarından hem de isimlerinden haber vererek, Allah’ı insanlığa tanıtmaktadır.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü