"Lezzet mümkün ve kabil ise, yani hayat-ı âmmeden hissedar iseler,.." Burada "ise ve iseler" derken, tahmini bir ifade mi kullanılıyor, yoksa başka bir şey mi kastediliyor?

Değerli Kardeşimiz;

"…zerrat ve mevcudat, cemal-i mutlak ve kemal-i mutlak sahibi olan Zât-ı Zülcelal'in isimlerine vazifeperverlik cihetinde âyine olmalarıyla, o katre ve zerrecik şişe gibi gayet aşağı bir dereceden gayet yüksek bir derece-i zuhura ve tenevvüre çıkıyorlar. Madem vazife cihetinde gayet nuranî ve yüksek bir makam alıyorlar; lezzet mümkün ve kabil ise, yani hayat-ı âmmeden hissedar iseler, gayet lezzet ile o vazifeleri görüyorlar, denilebilir." (Lem'alar, On Yedinci Lem'a)

Üstad'ın buradaki ifadeler, şüphe ve zandan ziyade, konu bütünlüğü içinde katiyet ifade eder. Zira bir konu içindeki kelime ya da cümleler, konu bütünlüğü içinde değerlendirilir. Şayet konu bütünlüğüne münasip düşmeyen bir ibare olursa, o uygun bir şekilde tevil ve tabir edilir.

Üstad'ın söz konusu ifadeleri, hayat ve lezzetin cansız varlıklarda da bir şekilde tezahür ettiği manasındadır.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü