"Menhec-i cumhûrîden çıkmış şükûk ve evhâm, iki taraf atılmış yanında cadde yapsa, o evhâmla çarpışmak, ona zarûrî olur. O mağrur serseri hasenât-ı cumhûrdan mahrum kaldığı halde, cumhurun evhâmına dâim mübtelâ olur. Onlarla da çarpışır." İzahı?
Değerli Kardeşimiz;
"Bir menba‘-ı dalâlet, gurûr-u fikriyedir. Gurur onu çıkarır cadde-i cumhûrîden, açık yerde bırakır. Kendine cadde yapmak, onu mecbûr ediyor."
"Menhec-i cumhûrîden çıkmış şükûk ve evhâm, iki taraf atılmış yanında cadde yapsa, o evhâmla çarpışmak, ona zarûrî olur. O mağrur serseri hasenât-ı cumhûrdan mahrum kaldığı halde, cumhurun evhâmına dâim mübtelâ olur. Onlarla da çarpışır, binden biri kurtulur."
"Ey tâlib-i hidâyet! Şu gururun başını ayak altına al ez, hısn-ı hasîn-i îmân-ı cumhûrun menhecine gel, teslîm ile gir, gör, gez."
"Günahkâr hevâperest rahat-ı kalbi için cehennemi istemez. Cehennem aleyhinde her şeyi alkışlıyor. Bu arzuyla git gide inkâra kadar gider."(1)
Sapkınlığın kaynağı gururdur. Gurur ise insanın ameline, aklına ve kendine güvenip diğer insanlardan ya da ortak akıldan bir şey almaya bir feyiz kapmaya tenezzül etmeme halidir.
Cadde-i cumhur ise, İslam alimlerinin ortak aklı, ortak kanaati, üzerinde birleştikleri ortak değerler ve kuralların bütününe denir. Kim bu ortak aklın dışına çıkarsa sapıtmaya ve saptırmaya mahkumdur. Bunun başka şekilde tabiri ise, "Cumhur-u Ulema", yani alimler topluluğudur.
Kendi aklına itimat edip ümmetin ortak aklına muhalefet eden birisi, evham ve şüpheler içinde boğulmaya da mahkumdur. Hatta bu işin sonu inkar ve küfre kadar da gidebilir.
Son iki paragrafı meal olarak şöyle ifade edebiliriz:
"Ey hidayet isteyen adam, gururu bırak ümmetin ortak aklı olan icma ve cumhurun yoluna gir. O zaman evham ve şüphelerden arınırsın ve istikamet ve hidayeti bulursun..."
Peygamber Efendimiz (asm) bu inceliği şu şekilde ifade ediyor:
"Ümmetin alimleri yanlış ve batıl üzerinde birleşmez."(2)
Dipnotlar:
(1) bk. Asar-ı Bediyye, Lemeât, s. 639.
(2) bk. İbn Mace, Fiten, 8; Trimiz, Fiten, 7.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
