"Meselâ, bir adamdan birkaç şeyin sudûru, birkaç adamdan bir şeyin sudûrundan daha ehvendir." cümlesini izah eder misiniz?
Değerli Kardeşimiz;
Bir adamın üç cümle yazması, üç adamın bir cümle yazmalarından çok daha kolaydır. Zaten şuursuz ve iradesiz olan sebepler bir araya gelerek istişare suretinde bir yazı yazmaya, meselâ, bir arı yapmaya karar veremezler. Ama o mahlûkları birer sebep ve vasıta olarak yaratan Allah, onların eliyle bir arıyı gayet kolay yaratır; annede bebek, ağaçta meyve yarattığı gibi.
“Maahaza, vâhidin kesrete yaptığı vaziyet ve maslahatı, kesret çok meşakkatlerden sonra yapabilir. Meselâ, bir kumandanın pek çok neferlere verdiği intizam vaziyeti o neferlere verilse, suhuletle yapamazlar. Demek Hâlık-ı Vahide yapılan isnadda zahiren bu’d ve garabet varsa da, esbab ve kesrete edilen isnadda muzaaf olarak müteselsil muhaller vardır.”
Buradaki kumandan misali, önceki paragrafta geçen, “Bir adamdan birkaç şeyin suduru, birkaç adamdan bir şeyin sudurundan daha ehvendir” hükmüne bir misal olmak üzere verilmiştir.
Bir ağaçtan bin elma almak, bin ağaçtan bir elma almaktan daha kolaydır.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü