"Mevsimlerin değişmesiyle elbiseler değişir, mizaçlara göre ilaçlar tebeddül eder. Öyle de asırlara göre şeriatler değişir." Bir tarafta insana bakan suni meseleler, öte tarafta taraf-ı İlahiden tavzif var. Bu farklılık ve değişim nasıl açıklanabilir?

Değerli Kardeşimiz;

Kâinatta, basitten mükemmele doğru giden bir tekâmül kanunu vardır. Ve bu kanun gereği hem ferdî olarak insan, hem de içtimai olarak insanlık doğar, büyür ve ölür. Kültürler, gelenekler ve şeriatlar da bu kanundan nasibini alır.

İlk insan ve ilk toplumun teşkil ettiği gelenekler ve kültürler basit, sade ve tıfıl olduğu için, şeriat da buna göre gönderiliyor. Hz. Peygamber (asm) döneminde insanlar ve toplumlar belli bir kültür seviyesine geldiği, tekâmül ettiği için indirilen Kur’an, gönderilen din ve şeriat da onların seviyesine uygun idi.

Allah hâlin muktezasına göre dinini ve peygamberini gönderiyor. Ta ki insanlar dine uymakta zorluk çekmesinler. Bu yüzden insanlık tarihindeki bu değişmeler ve gelişmeler suni değil ilahi âdet gereğidir. Tavzif de buna mutabık oluyor diyebiliriz.

Değişme, din ve şeriat noktasından son bulmuş olsa bile, teferruat ve tafsilatta hâlen devam ediyor. Bu yüzden İslam'da mezhep ve içtihatlar, usulüne uygun yapılırsa, makul ve caiz kabul edilmiştir.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü