Yirmi Yedinci Sözün Hatimesi
İçerikler
-
"Asırlara göre şeriatler değişir." Bu cümleyi izah eder misiniz, asırlar denilmesinin hikmeti ne olabilir?
-
"Asırlara göre şerait değişir. Hâtemü’l-Enbiya'dan sonra şeriat-ı kübrası, her asırda, her kavme kâfi geldiğinden, muhtelif şeriatlara ihtiyaç kalmamıştır, ayrı ayrı muallime de lüzum görülmemiştir." İzah eder misiniz?
-
"Belki bir asırda, kavimlere göre ayrı ayrı şeriatler, peygamberler gelebilir ve gelmiştir." Bütün peygamberler için bu görevlendirme olmuş mu, burada resul ve nebi farkı var mıdır?
-
"Şeriat-i kübrâsı her asırda her kavme kâfi geldiğinden, muhtelif şeriatlere ihtiyaç kalmamıştır." İslam’ın diğer dinlerden ayrıcalığı nedir; onun inzaliyle geçmiş şeriatlerin hükmü kalkıyor?
-
"Hâtemü’l-Enbiya'dan sonra, şeriat-i kübrâsı her asırda her kavme kâfi geldiğinden, muhtelif şeriatlere ihtiyaç kalmamıştır." Hâl böyleyken, Hz. İsa'nın yeniden nüzulünün hikmeti nedir?
-
"Mevsimlerin değişmesiyle elbiseler değişir, mizaçlara göre ilaçlar tebeddül eder. Öyle de asırlara göre şeriatler değişir." Bir tarafta insana bakan suni meseleler, öte tarafta taraf-ı İlahiden tavzif var. Bu farklılık ve değişim nasıl açıklanabilir?
-
"Asırlara göre şeriatler değişir; milletlerin istidadına göre ahkâm tahavvül eder." Mezheplerin zuhuru ile resullere tabi olan nebilerin tavzifi aynı mantık içerisinde değerlendirilebilir mi?
-
"Ahkâm-ı şer'iyenin teferruat kısmı, ahvâl-i beşeriyeye bakar, ona göre gelir, ilaç olur." İzah edip, şeri hükümlerin değişen ve değişmeyen kısımlarına misal verir misiniz?
-
"Enbiya-yı sâlife zamanında tabakat-ı beşeriye birbirinden çok uzak ve seciyeleri hem bir derece kaba, hem şiddetli ve efkârca iptidaî ve bedeviyete yakın olduğundan,.." İzah eder misiniz?
-
"Hatta bir kıtada, bir asırda ayrı ayrı peygamberler ve şeriatler bulunurmuş..." Müşahhas misaller verir misiniz?
-
"Hatta bir kıt’ada, bir asırda ayrı ayrı peygamberler ve şeriatler bulunurmuş." Ayrı ayrı kavimlere hangi peygamberler gelmiştir?
-
"Fakat tamamen bir seviyeye gelmediğinden ve bir tarz-ı hayat-ı içtimaiyede gitmediğinden, mezhepler taaddüt etmiştir." İnsanlığın bir seviyeye gelmesi ne manaya gelir ve bu mümkün müdür?
-
"Beşerin ekseriyet-i mutlakası, bir mekteb-i âlinin talebesi gibi, bir tarz-ı hayat-ı içtimaiyeyi giyse, bir seviyeye girse, o vakit mezhepler tevhid edilebilir." İzah eder misiniz?
-
"Eğer beşerin ekseriyet-i mutlakası bir mekteb-i âlînin talebesi gibi, bir tarz-ı hayat-ı içtimaiyeyi giyse, bir seviyeye girse, o vakit mezhepler tevhit edilebilir." Aynı hayat tarzında olanlar, farklı mezhepleri tercih edebilirler mi?
-
Mezhepler nasıl doğmuştur; tafsilatıyla açıklar mısınız?
-
İçtihad Risalesi'nde on iki mezhepten bahsediliyor; bunlar nedir, hak mıdır?
-
"Bir su, beş muhtelif mizaçlı hastalara göre nasıl beş hüküm alır..." İzah eder misiniz?
-
"Ahkâm-ı İlahiye, mezheplere hikmet-i İlahiyenin sevkiyle ittiba edenlere göre değişir." cümlesini izah eder misiniz?
-
"İmam-ı Şafiiye ittiba eden, ekseriyet itibarıyla Hanefîlere nisbeten köylülüğe ve bedeviliğe daha yakın olup..." Neden sadece bu mu, başka sebep ve hikmetler olabilir mi?
-
Günümüzde bedeviyet ve medeniyet seviyesi birbirine yaklaştı. Fatiha okunmaması konusunda Şafiîler de Hanefîler gibi hareket edebilirler mi?
-
"Ekser etbaı köylü ve nimbedevi ve amelelikle meşgul olan Şafii mezhebi,.." Şafii mezhebi şehirde uygulanabilir mi?
-
"Şâfiî mezhebine göre, kadına temasla abdest bozulur." Mess-i nisvan meselesini açar mısınız?
-
"Şafii mezhebine göre kadına temas ile abdest bozulur. Az bir necaset zarar verir." Bu fıkhi meseleyi izah eder misiniz?
-
Doğu ile Batı arasında eskisi gibi fark görünmüyor. Fıkhî kaidelerin, mezhepler nokta-i nazarından günümüz şartlarına göre tashih edilmesi mümkün müdür?
-
"İşte, bir amele ile bir efendiyi nazara alacağız. Amele, tarz-ı maişet itibarıyla, ecnebi kadınlarla ihtilata, temasa ve bir ocak yanında oturmaya ve mülevves şeylerin içine karışmaya müptela olduğundan,.." İzah eder misiniz?
-
"Amma o efendi, namuslu olmak şartıyla, âdât-ı içtimaiyesi itibarıyla, ahlak-ı umumiye namına, ecnebi kadınlara temasa müptela değil..." Buradaki "namuslu olma şartı ile" ifadesini açar mısınız?
-
"Hicab edip kalabalık içinde suyla istinca etmemenin zararı yoktur; bir dirhem kadar fetva vardır, der." cümlesinde "kalabalık içinde" ne manaya geliyor, anlatabilir misiniz?
-
Mizan-ı Şa’rânî hakkında tafsilatlı bilgi verir misiniz? Orada mezhep farklılıkları ile alakalı hikmetlerden birkaç misal verir misiniz?
-
Yirmi Yedinci Söz'ün Hatime'sinin sonundaki Arabî ibarenin mealini verip, açıklamasını yapar mısınız?