"Müsebbih" ve "Tesbih" ne demektir?

Değerli Kardeşimiz;

Müsebbih "Tesbih eden" demektir.

Allah’ı tesbih eden bir insan, itikat dünyasını hurafelerden, yanlışlardan, düzmecelerden uzak tutar ve noksandan münezzeh olan Rabbinin huzurunda bulunduğunun şuuru içinde fiil ve hareketlerini elinden geldiğince hatasız yapmaya gayret gösterir.

Şu harika ifadeler, tesbihin üç ayrı cihetini nazarımıza sunuluyor:

“...Kendi kusurunu görüp istiğfar ile ve Rabbini bütün nekaisden pak ve müberra ve ehl-i dalâletin efkâr-ı bâtılasından münezzeh ve muallâ ve kâinatın bütün kusuratından mukaddes ve muarra olduğunu tesbih ile sübhanallah ile ilân...” (Sözler)

Tesbihin birinci ciheti, Rabbimizi bütün noksan sıfatlardan pak ve müberra bilmemiz; görmemek, işitmemek, gücü yetmemek gibi noksanlıklardan tenzih etmemiz.

İkincisi, Rabbimizi, üç ilâh safsatasından, meleklerin Allah’ın kızları olduğu hurafesine kadar bütün yanlış inançlardan tenzih etmemiz;...

Üçüncüsü de, varlık âleminin sahip olduğu hiçbir noksanlığın Allah için sözkonusu olamayacağını ilân etmemiz... Solan yapraklar, değişen iklimler, yorulan ve uyuyan insanlar; hastalanan, yaşlanan ve ölen canlılar; batan güneş, durmaktan âciz gezegen ve daha nice varlıklar bu noksanlıklarıyla bize şu mesajı verirler: Biz hepimiz mahlûkuz... Bizdeki hiçbir noksanlık Hâlıkımız için söz konusu olamaz.

İnsan bu mesaja kulak vermek ve Rabbini kâinattaki kusurlardan münezzeh bilmekle mükelleftir.

Rabbimiz; “Semavat ve arzda ne varsa hepsi Allah’ı tesbih eder. O Azîm’dir, Hakîm’dir” (Hadid Sûresi, 1) buyurmakla mahlûkatın en hâkim zikrinin tesbih olduğunu bize ders veriyor.

Bir başka âyet-i kerimede her şeyin Allah’ı tesbih ettiği haber verildikten sonra, insanın aczini sergilemek üzere, “Lâkin siz onların tesbihlerini fehmedemezsiniz (anlayamazsınız)” buyuruluyor (İsrâ Sûresi, 44).

Biz kendi lisanımızla konuşmayan bir başka insanın ne dediğini anlayamadığımız halde, bir taşın, bir ağacın, bir yıldızın tesbihini nasıl fehmedebiliriz?..

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü