"O hadisata sebebiyet veren ve fesadı çeviren birkaç Yahudiden ibaret değildir ki, onları keşfetmekle fesadın önü alınsın..." Devamıyla izah eder misiniz?
Değerli Kardeşimiz;
“O hadisata sebebiyet veren ve fesadı çeviren birkaç Yahudi’den ibaret değildir ki, onları keşfetmekle fesadın önü alınsın… Çünkü pek çok milletlerin İslamiyet’e girmeleriyle birbirine zıt ve muhalif çok cereyanlar ve efkâr karıştı."(1)
Sahabe döneminde vuku bulan; Hz. Ömer (r.a) ve Hazret-i Osman’ın (r.a) şehit edilmesi, Cemel vakası, Sıffin savaşı gibi hadiseleri birkaç Yahudi’nin çıkarmış olduğu fitne olarak değerlendirmek yanlış olur. Çünkü bu nevi hadiseler öyle bir iki basit ve ferdî teşebbüslerle cereyan etmezler. Bunların birçok sebebi vardır
Bilhassa İslam’ın fetihlerle yayılması, farklı milletleri ve devletleri bünyesine dâhil etmesi ile farklı fikirler, kültürler ve cereyanlar sahabe devrinin o saf ve temiz içtimai yapısını zedelemiş, fitne ve fesada zemin hazırlamıştır.
"Bahusus bazıların gururu millileri Hz. Ömer’in darbeleriyle dehşetli yaralandığından, seciyyeten intikama fırsat beklerlerdi. Çünkü onların hem eski dini iptal edilmiş, hem medar-ı şerefi olan eski hükûmeti ve saltanatı tahrip edilmiş. İntikamını bilerek veya bilmeyerek hâkimiyet-i İslamiyeden almaya hissen taraftar bir suret almış."(2)
Hususen Sasani Devletinin Hazret-i Ömer’in (r.a) eli ile fethedilip İran’ın İslam’a dâhil edilmesi, bazı tabakalarda İslam’a karşı müthiş bir öfke ve intikam hissi meydana getirmiştir. Bu seçkin tabakanın millî gururları yara aldığı için, her fırsatta İslam’a darbe vurmayı hedeflemişlerdir.
Şiîlerin Hz. Ömer’e olan düşmanlıklarının altında yatan asıl sebep, İran’ın Hz. Ömer tarafından fethedilmiş olmasıdır. Hz. Ömer halifeliği döneminde İran’a birçok fetih gerçekleştirdi; İran içbölgesi (İran, Suriye, Ermenistan ve Bizans topraklarının mühim bir kısmı) fethedildi. Kendilerini Sasani İmparatorluğu’nun varisi olarak gören Persler, topraklarının fethedilip eski dinlerinin yok edilmesini hiçbir zaman hazmedemediler. Hazret-i Ömer (ra)’in bir Mecusi olan Ebû Lü'lü tarafından şehit edilmesi de tesadüf değildir.
"Onun için Yahudi gibi zeki ve dessas bir kısım münafıklar, o hâlet-i içtimaiyeden istifade ettiler, denilmiş. Demek o hadisatın önünü almak o vakitteki hayat-ı içtimaiyeyi ve muhtelif efkârı ıslahla olurdu. Yoksa bir iki müfsidin keşfedilmesiyle olmazdı."(3)
Farklı fikir ve kültürlerin İslam’ın ruhunu gevşetmesini ve zayıflatmasını fırsat bilen zeki ve hileci Yahudiler, bu durumdan istifade ederek fitne ve fesada teşebbüs etmişler.
Bu gibi hadiselerin önünü almak ve fitnelere mâni olmak farklı kültürlerin İslam potasında eritilmesi ile mümkün olabilir. Bu da uzun bir zaman ve gayret ister. Dolayısı ile "Sahabeler birkaç Yahudi’nin fitnesine neden engel olamadılar?" diye düşünmek doğru değildir. Bu, sathi bir bakıştır.
Dipnotlar:
1) bk. Mektubat, On Beşinci Mektub, İkinci Makam.
2) bk. a.g.e.
3) bk. a.g.e.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
