On dokuz adet olarak zikredilen Arapça basamak ve mertebelerin tefsirlerini izah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Birinci Hüccet-i İmaniye Ayet'ü-l Kübra

Birinci Makamın Birinci Basamağında

Meal: Allah’tan başka ilah yoktur. O vacibü’l- vücud ki, vüs’at ve mükemmeliyeti bil müşahede görünen teshir ve tedbir ve tedvir (döndürme) ve tanzim ve tanzif ve tanzif hakikatlerinin azamet-i ihatasının şehadetiyle, semavat bütün içindekilerle beraber onun vahdet içindeki vücub-u vücuduna delalet eder.

Birinci Makamın İkinci Mertebesinde

Meal: Allah’tan başka ilah yoktur. O vacibül’l- vücud ki, vüs’at ve mükemmeliyeti bil müşahede görünen teshir ve tasrif ve tenzil ve tedbir hakikatlerinin azamet-i ihatasının şehadetiyle, cevv-i sema bütün içindekilerle beraber onun vücub-u vücuduna delalet eder.

Birinci Makamın Üçüncü Mertebesinde

Meal: Allah’tan başka ilah yoktur. O vacibü’l- vücud ki, umumiyet ve şümul ve mükemmeliyeti bilmüşahede görünen, bütün zevilhayatın iaşesi için tohumların teshir ve tedbir ve terbiye ve feth ve tevzi muhafaza ve idaresi ve Rahmaniyet ve Rahimiyet hakikatlerinin azamet-i ihatasının şehadetiyle, arz bütün içindekiler ve üzerindekilerle O’nun vahdet içindeki vücub-u vücuduna delalet eder.

Birinci Makamın Dördüncü Mertebesinde

Meal: Allah’tan başka ilah yoktur. O vacibü’l- vücud ki, genişlik ve intizamı gözle görünen teshir muhafaza ve iddihar ve idare hakikatlerindeki ihatanın büyüklüğünün şehadetiyle, denizler ve nehirler bütün içindekilerle beraber O’nun birlik içindeki vücub-u vücuduna delalet eder.

Birinci Makamın Beşinci Mertebesinde

Meal: Allah’tan başka ilah yoktur. O vacibü’l- vücud ki, Rabbanî ihtiyat maddelerinin bilmüşahede vasi’ ve amm ve muntazam ve mükemmel iddihar ve idare ve muhafaza ve tedbiri ve tohumların neşri hakikatlerinin azamet-i ihatasının şehadetiyle, bütün dağlar ve sahralar bütün içindekiler ve üzerindekilerle beraber O’nun vücub-u vücuduna delalet eder.

Birinci Makamın Altıncı Mertebesinde

Meal: Allah’tan başka ilah yoktur. O vacibü’l -vücud ki, mizanlı ve fesahatli yapraklarının ve süslü ve cezaletli çiçeklerinin ve intizamlı ve belağatli meyvelerinin kelimeleriyle konuşan ve tesbih eden bütün ağaç ve nebat nevilerinin icmaı, birbirinin misli ve benzeri olan mahdut çekirdek ve habbeciklerden süslü ve birbirinden farklı ve mütenevvi, gayr-ı mahdut suretlerinin hepsinin birden fethi hakikatinin kat’î delaletiyle beraber, kasdî ve rahmetli in’am ve ikram ve ihsan hakikatinin ve iradeli ve hikmetli ve temyiz ve tezyin ve tasvir hakikatinin azamet-i ihatasının şehadetiyle, icma ile O’nun vahdet içindeki vücub-u vücuduna delalet eder.

Birinci Makamın Yedinci Mertebesinde

Meal: Allah’tan başka ilah yoktur. O vacibü’l- vücud ki, mevzun ve muntazam ve fasih hasselerinin ve kuvvelerinin ve hissiyat ve latifelerinin kelimeleriyle ve mükemmel beliğ cihazat ve cevarih ve âlat ve âzalarının kelimeleriyle hamd ve şehadet eden bütün hayvanat ve tuyur nevilerinin ittifakı, birbirinin misli ve benzeri, mahsur ve mahdut sayıda yumurta ve katrelerden muntazam, muhtelif, mütenevvi ve gayr-ı mahsur suretlerinin fethi hakikatinin kat’î delaletiyle beraber, iradeli icad ve sun’ ve ibda hakikatinin ve kasdî temyiz ve tezyin hakikatinin ve hikmetli takdir ve tasvir hakikatinin azamet-i ihatasının şehadetiyle, O’nun vahdet içindeki vücub-u vücuduna delalet eder.

Birinci Makamın Sekizinci Mertebesinde

Meal: Allah’tan başka ilah yoktur. O Allah ki, bütün enbiyanın, tasdik edici ve tasdike mazhar mu’cizat-ı bahirelerinin kuvvetiyle ittifakları, O’nun vahdet içindeki vücub-u vücuduna delalet eder.

Birinci Makamın Dokuzuncu Mertebesinde

Meal: Allah’tan başka ilah yoktur. O Allah ki, bütün asfiyanın, muhakkak ve müttefik ve parlak burhanlarının kuvvetiyle ittifakları, O’nun vahdet içindeki vücub-u vücuduna delalet eder.

Birinci Makamın Onuncu Mertebesinde

Meal: Allah’tan başka ilah yoktur. O vacibü’l- vücud ki, bütün evliyanın, muhakkak ve musaddak ve zahir keşif ve kerametlerinin icmaı, onun vahdet içindeki vücub-u vücuduna delalet eder.

Birinci Makamın On Birinci ve On İkinci Mertebelerinde

Meal: Allah’tan başka ilah yoktur. O Allah ki, insanların nazarına temessül eden ve beşerin havas kısmıyla konuşan melaikenin ittifakı, birbirine tetabuk ve tevafuk eden ihbaratıyla, O’nun vahdet içindeki vücub-u vücuduna delalet eder.

Birinci Makamın On Üçüncü Mertebesinde

Meal: Allah’tan başka ilah yoktur. O vacibü’l-vücud ki, istidat ve mezheplerinin farklılığıyla beraber bütün münevver ve müstakim akıl sahiplerinin birbirine tetabuk eden kanaat ve yakînleri, O’nun vahdet içindeki vücüb-u vücuduna delalet eder. Keza birbirine mütebayin meslek ve meşreplerine rağmen, bütün selim ve nuranî kalp sahiplerinin birbirine tetabuk eden keşifler ve birbirine tevafuk eden müşahedeleri de, O’nun vahdet içindeki vücub-u vücuduna delalet eder.

Birinci Makamın On Dördüncü ve On Beşinci Mertebelerinde

Meal: Allah’tan başka ilah yoktur. O vacibü’l-vücud ve vahid-i ehad ki, tenezzülat-ı ilahiyeyi ve mükâlemat-ı Sübhaniyeyi ve tasarrufat-ı Rabbaniyeyi ve kullarının münacatına mukabelat-ı Rahmaniyeyi ve mahlûkatına vücudunu ihsas eden iş’arat-ı Samedaniyeyi mutazammın bütün hak vahiylerin icmaı, O’nun vahdet içindeki vücub-u vücuduna delalet eder. Keza, teveddüd-ü ilahiyeyi ve mahlûkatının dualarına icabat-ı Rahmaniyeyi ve kullarının istiğaselerine imdadat-ı Rabbaniyeyi ve masnuatına vücudunu bildiren ihsasat-ı Sübhaniyeyi mutazammın sadık ilhamların ittifakı, O’nun vahdet içindeki vücub-u vücuduna delalet eder.

Birinci Makamın On Altıncı Mertebesinde

Meal: Allah’tan başka ilah yoktur. O vacibü’l-vücud ve vahid-i ehad ki, Kur’an’ının azamet-i saltanatı ve dinin haşmet-i vüs’atı ve kemalatının kesreti ve hatta düşmanlarının tasdikiyle dahi ahlakının ulviyetiyle, fahr-i âlem ve şeref-i nev-i beni Âdem olan Zat (asm), O’nun vahdet içindeki vücub-u vücuduna delalet eder. Keza, o Zat (a.s.m), zahir ve bahir ve musaddık ve musaddak yüzlerce mu’cizatının kuvvetiyle ve dinin satı’ ve kat’î binlerce hakaik-i diniyesinin kuvvetiyle ve Ehl-i Beytinin icmaıyla ve basar sahibi Ashabının ittifakıyla ve ümmetinden burhan ve nuranî basiret sahibi muhakkiklerin tevafukuyla, O’nun vahdet içindeki vücub-u vücuduna şehadet ve O’nu ispat eder.

Birinci Makamın On Yedinci Mertebesinde

Meal: Allah’tan başka ilah yoktur. O vacibü’l-vücud ve vahid-i ehad ki, melek ve ins ve cin ecnâsının makbulü ve merğubu olan, her dakikada bütün ayetleri nev-i insandan yüz milyonların lisanında kemal-i ihtiramla okunan, saltanat-ı kudsiyesi arzın ve âlemlerin aktarında ve zamanın ve asırların yüzlerinde devam eden, nuranî hâkimiyet-i maneviyesi arzın yarısında ve beşerin beşte birinde on dört asırdır kemal-i ihtişamla cari olan Kur’an-ı Mu’cizü’l - Beyan, O’nun vahdet içindeki vücub-u vücuduna delalet eder. Keza, Kur’an, müşahede ve ayan ile kudsî ve semavî surelerinin icmaı ve nuranî ve ilahî ayetlerinin ittifakı ve esrar ve envarının tevafuku ve hakaik ve semerat ve asarının tetabukuyla O’nun vahdet içindeki vücub-u vücuduna şehadet ve O’nu ispat eder.

Birinci Makamın On Sekizinci Mertebesinde

Meal: Allah’tan başka ilâh yoktur. Nazîri mümteni’ ve O’ndan başka her şey mümkin ve Vâhid-i Ehad olan O Vâcibü’l-Vücud ki, mücessem bir kitab-ı kebîr, muazzam bir Kur’ân-ı cismânî, munazzam ve müzeyyen bir kasr ve muntazam ve muhteşem bir memleket olan bu kâinat, sûrelerinin ve âyetlerinin ve kelimelerinin ve harflerinin ve bablarının ve fasıllarının ve sayfalarının ve satırlarının icmâıyla ve erkânının ve envâının ve eczasının ve cüz’iyatının ve sekene ve müştemilâtının ve varidat ve masarifinin ittifakıyla, bütün ulema-i ilm-i kelâmın icmâına müstenid hudus ve tagayyür ve imkân hakikatinin azamet-i ihatasının şehadetiyle ve suret ve müştemilâtının hikmet ve intizamla tebdili ve huruf ve kelimatının nizam ve mizanla tecdidi hakikatinin şehadetiyle ve mevcudatında müşahede ve ayân ile görünen teâvün ve tecavüb ve tesanüd ve tedahül ve muvazene ve muhafaza hakikatlerinin azamet-i ihatasının şehadetiyle, O’nun vahdet içindeki vücub-u vücuduna delâlet eder.

Birinci Makamın On Dokuzuncu Mertebesinde

Meal: Allah’tan başka ilah yoktur. O öyle bir vacibü’l-vücud ve Vahid-i Ehaddir ki, bütün güzel isimler, bütün yüce sıfatlar ve en yüce vasıflar O’na aittir. İrade ve kudretle icad ve halk ve sun’ ve ibda fiillerini, ihtiyar ve hikmetle takdir ve tasvir ve tedbir ve tedvir fiillerini, kasd ve rahmetle ve kemal-i intizam ve muvazene ile tasrif ve tanzim ve muhafaza ve idare ve iaşe fiillerini tazammun eden faaliyet-i müstevliyenin devamı içinde görünen tezahür-ü rububiyet ve O’nun içinde görünen tebarüz-ü uluhiyet hakikatinin azametinin şehadetiyle; ve “Bütün kâinatı adaletle tedbir ve idare etmekte olan Allah, O’ndan başka ilah bulunmadığını apaçık delillerle bildirdi. Buna melekler ve ilim sahipleri de şahitlik ettiler. O’ndan başka ilah yoktur; O’nun kudreti her şeye galiptir ve hikmeti her şeyi ihata eder.”(Al-i imran Suresi, 3/18) mealindeki ayet-i kerimenin hakikat-i esrarının azamet-i ihatasının şehadetiyle; bütün kudsî ve muhit sıfatlarının ve kâinatta tecelli eden bütün esma-i hüsnasının icmaı ve kâinatta tasarruf eden bütün şuunat ve ef’alinin ittifakı, O’nun vahdet içindeki vücub-u vücuduna delalet eder.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü