"Rububiyetin en ehemmiyetli esası olan adalet, hikmet ve rahmet..." Neden sadece bu üç esma zikrediliyor, diğer esaslar nelerdir?

Değerli Kardeşimiz;

Rububiyet; Cenab-ı Hakk'ın her zaman, her yerde, her mahlûka, muhtaç olduğu şeyleri vermesi, onları terbiye ve tedbir etmesidir. Fatiha Suresi’nde bütün medih ve senanın ancak Allah’a has olduğu beyan edildikten sonra, O’nun Rabbü’l-âlemîn olduğu, yani bütün âlemleri terbiye ettiği ders veriliyor ve insanı bu muhteşem terbiyeyi düşünmeye sevk ediyor. Cenab-ı Hakk’ın en mükemmel şekilde terbiye ettiği yıldızlar da melekler de bahçeler de çiçekler de canlılar da hücreler de hep kendilerine verilen vazifeyi en güzel şekilde yerine getirmekle O’na ibadet etmektedirler.

Bunların  ötesinde bir de vazifesi ibadet olan sayısız melekler var. İnsan bu terbiyeyi, bu itaati düşünmekle ibadet vazifesinin ilk adımını atmış olur.

Terbiye ve tedbirin en mühim esasları ise; şefkat, hikmet ve adalettir. Terbiye ve idare bu üç ismin üstünde yükselen bir icraat ve fiildir.

Biz rububiyeti ekseriyetle bir insanın beslenip büyütülmesi şeklinde anlarız, lakin bunda Allah’ın diğer isimleri de rol oynar. Mesela bir bedenin gelişmesinde ve büyümesinde âzalar hikmet ve adilane tertip edilmez ise, bu şefkatli, hikmetli ve adil olmaz. Bedenimizdeki her bir âzanın yerli yerinde ve belli bir büyüklükte olması adalet ve hikmetin bir tezahürüdür. Faraza insanın dişleri, filin dişi gibi olsaydı, ağzına sığmazdı. Bu da hem hikmetsiz hem de adaletsiz olurdu.

Demek vücudumuzdaki her bir âza ve hücrenin, mükemmel bir şekilde terbiye ve tanzim edilmesi, Rububiyetin en mühim bir rüknüdür. Bu mükemmel terbiye ve latif beslenmelerin hepsi Allah’ın Adil, Hakîm ve Rahim isimleri ile gerçekleşiyor. Demek Rububiyeti Rububiyet yapan bu isimlerin tecellisidir.

Diğer isimlerde terbiye ve tedbir fiili içinde bir esas olarak tecelli ediyor. Bu isimler daha parlak bir şekilde göründüğü için, Üstad Hazretleri bu üç ismi nazara veriyor. Yoksa sair isimler de en az bu isimler kadar terbiye ve tedbir fiilinde tecelli ile tezahür ediyorlar.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü