"Ruhu cesedine, kalbi nefsine, aklı midesine hâkim olsa ve lezzeti şükür için istese..." ifadelerini açar mısınız?
Değerli Kardeşimiz;
Ruh ile beden tabiat olarak birbirine zıt varlıklardır. Ruh nuranî ve latif bir varlıktır, beden ise maddî ve kesif bir varlıktır.
Ruh, zaman ve mekân kaydından mücerrettir; beden ise zaman ve mekân ile kayıtlıdır; bir yere ulaşmak için yol kat etmesi gerekir, bir anda ancak bir iş ile meşgul olabilir.
Bazı büyük zâtlar, birtakım manevî terbiye ve terakki ile bedenini nuranileştirerek, ruhun derecesine yaklaştırıyorlar. Böylece beden, ruh hafifliğinde olabiliyor ve birçok maddî kayıtlardan kurtulabiliyor.
Derece bakımından, insan duygularının en hafifi olan hayal, bir anda aya çıkıp gelebiliyor. Hal böyle iken akıl, kalp, vicdan ve diğer latife ve duygular elbette ruh gibi genişleyip inkişaf edebilir.
Ruh inkişaf ederse, beden de nuranileşir ve ruh gibi hiffet bulur. Peygamber Efendimiz (asm)'in mübarek bedeni, nuranî ve latif olduğu için, miraca cismi ile beraber çıkmışlardır.
İnsan hayatını Kur'ân ve sünnet ışığında devam ettirirse, onların ulvî hakikatlerini ruhuna mal edip nefsini terbiye ederse, o zaman ruh inbisat ve tekemmül eder, maddi cesede galip gelir.
Sünnete göre yiyip içmek, konuşmak, uyumak, malayani iş ve davranışlardan uzak durmak, güzel ahlâklı olmak insanı kemale erdirir. Bütün bunlar tahkiki iman üzerine bina olunacak şeylerdir.
Kalp imanın mahalli olduğundan kalbin nefse hâkim olmasını, imanın nefse hâkim olması şeklinde de anlayabiliriz. İnsan en büyük düşmanı olan nefis, daima kötülüğü emreder. Nefsi terbiye etmek, dizginini ele almak ancak tahkiki imanla mümkündür. İman ne kadar kuvvetli ve sağlam olursa nefis de o kadar tesirsiz ve zararsız hale gelir.
Aklın mideye hâkim olması da aynı şekildedir. Riyazeti ve ölçülü olmayı mideye ve nefse talim ettirecek akıldır. Akıl akıbeti görür, ama mide ve nefis hazır lezzetine bakar, ileriyi düşünmez. Bu yüzden, o anda haram da olsa zevkinden vazgeçmez. Ama akıl haram ve aşırılıkları görüp mideye ve nefse rehberlik yapabilir; zararlardan ve aşırılıklardan muhafaza edebilir.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
