"Şâz ve nadir olarak istidad-ı zamanın fevkınde çok kimseler gelip geçmiş. Nas ibtida onlara cünun veya abes isnadından sonra, sihre veya harikaya haml etmişler." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"Üçüncüsü: Şâz ve nâdir olarak isti'dad-ı zamanın fevkınde çok kimseler gelip geçmiş. Nas ibtida onlara cünun veya abes isnadından sonra, sihre veya harikaya haml etmişler. Birinci ve ikinci noktanın mabeyninde olan tezad, cinnetime hükmeden zevatın delil ve müddealarında olan tezada imadır. Zira efalleriyle demişler: 'Divanedir. Çünkü her mesail-i müşkileye cevap veriyor. Böyle delil getiren delidir.'" (Asar-ı Bediiyye, Divan-ı Harb-i Örfi)

Bazı özel insanların kabiliyet ve anlayışı, kendi bulunduğu dönemin istidat ve anlayışından çok ileri bir seviyede olmuştur. Ve bu özel insanlar kendi dönemindeki insanlar tarafından başlangıçta ya deli ya da saçma işlerle iştigal ediyor diye anlaşılmazlar ve dışlanırlar.

Daha sonra bu özel insanlara inanmak istemeyenler sihirbaz gibi kendince bir izah getirirken, bu gibi insanların değerini anlayanlar ise ona ya harika ya da dâhi derler.

Mesela, Mekkeli müşrikler Peygamber Efendimize (a.s.m) ilk başta deli, şair demişler; sonra mucizelere canlı şahit olduklarında vakayı inkâr edemedikleri için kendilerini aldatmak için sihir demişler. Onun gerçek bir resul olduğunu anlayanlar ise onun harikulade bir zat olduğunu anlamış ve iman etmişler. Bu diğer peygamberlerin hayatında da cari olan bir durumdur.

Ayrıca tarihe iz bırakan komutanlar, kâşifler ve kendi alanlarında mükemmel olanlarda da aynı durumu görmek mümkündür.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü