"Semanın müzeyyen tavanına, Güneş gibi ışık verici, ısındırıcı bir lambayı takmak, gece-gündüz hatlarıyla, kış-yaz sahifelerinde mektubat-ı Samedaniyeyi yazmasına bir nur hokkası hükmüne getirmek" Bu teşbihlerle nazara verilen hakikati izah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Bu cümlede Güneş'in üç ayrı faydası nazara veriliyor: Isındırıcı bir soba gibi olması, aydınlatıcı bir lamba olması ve bir nur hokkası olması.

İlk iki hususiyet herkesçe bilinmektedir. Üçüncüsünde yeryüzünde yaratılan varlıklar birer mektuba, Güneş ise onların yazıldığı bir mürekkep okkasına benzetilmiştir. Güneş'in bitkilere faydası az çok tahmin edilmekle birlikte, bu konu botanik ilminde çok daha ince yönleriyle ortaya konulmuştur.

Dünyadaki mevsimlerin ve nimetlerin hepsi Güneş'le alakalıdır Yaz, kış, ilk ve son bahar mevsimleri Güneş'in dünya ile olan münasebeti ile hasıl oluyor. Bu mevsimlerde bilhassa yaz ve bahar mevsimlerinde canlılara sayısız nimetler ikram ediliyor. Bu nimetlerin hepsi de güneşle pişiriliyor.

"Hokka" mürekkep kabı demektir. "Nur hokkası" ise Güneş'e işaret ediyor. Allah Güneş vesilesi ile bize öyle mesajlar yazıyor ki, Güneş âdeta bir nur hokkası gibi oluyor. Dünya Güneş'ten koptuğu ve ilahi terbiye ile bugünkü hâli aldığına göre, çiçekler, böcekler, çayır çimenler, dağlar, denizler, ovalar vesaire hep Güneş hokkasından alınan mürekkeple yazılmış birer mektup hükmünedirler.

Yani Güneş, sadece ısı ve ışık veren bir kütle değil, yeryüzünde ilahi sanatların tezahüründe ehemmiyetli bir unsur hem de onların görülmesini temin eden büyük bir projektör vazifesini görüyor. Tabiri caiz ise, Allah mahlukatı güneş hokkasına batırdığı mürekkeple icat ediyor gibidir. Şöyle ki;

Güneş bitkilerin yaşamalarında, dolasıyla da hayvanların ve insanların hayatında çok mühim bir rol deruhte etmiştir. Bu rolün ismi “fotosentez”dir.

Çok harika ve karmaşık hadise olan fotosentez hakkında kısa bir ansiklopedik bilgi aktaralım:

“Fotosentez, bitkileri diğer canlılardan ayıran en mühim bir hususiyettir. Fotosentez işlemi, bitkilerin yapraklarında bulunan “klorofil” adını verdiğimiz yeşil pigmentlerle yapılır. Klorofil, bitkilerin güneş enerjisini emmesinde çok mühim rol oynamaktadır. Çünkü fotosentez hadisesinin başlangıcı için, güneş enerjisine ihtiyaç duyulur."

"Bitki hücrelerini, insan ve hayvan hücrelerinden ayıran en büyük özellik ise, hücrelerin güneş enerjisini doğrudan kullanabilen yapıda olmasıdır. Bu hücreler sayesinde, bitkiler güneş enerjisini, besin enerjisine çevirirler ve kendi bünyelerinde depolarlar."

Böylece güneş enerjisiyle beslenen bitkiler daha sonra hayvanlara ve insanlara gıda olurlar. O halde Güneş sadece ışık ve ısının değil, gıdanın da kaynağı olmuş oluyor.

Şu ayet-i kerime bu noktada çok manidardır:

"De ki: Sizi gökten ve yerden kim rızıklandırıyor? ..." (Yunus, 10/31)

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü