"Sevr mağarası" yerine "Hira mağarası" diye geçiyor. Bunu böyle kullanan başka tarihçi ve müfessir var mı?

Cevap

Değerli Kardeşimiz;

İslam tarihini incelediğimizde, tarihçilerin bu hadisenin geçtiği yer için ekseriyetle “Sevr Mağarası” kullandıklarını görüyoruz. Fakat az da olsa bazı kaynaklarda da “Hira Mağarası” da geçmektedir. Bu kaynakların bazıları şunlardır:

1. Abdulkadir Badıllı bu konuda şöyle geniş bir tahlil yapmaktadır:

Resul-i Ekrem'in (asm) Mekke'den çıkıp, Medine'ye hicret etmek üzere, içine girip saklandıkları mağarayı, bütün siyer kitapları Sevr Dağı'ndaki "Gâr-ı Sevr" olarak kaydetmişlerdir. Bu siyer kitaplarını ve rivayet tariklerini çok iyi bilen Bediüzzaman Hazretleri ise risalelerinin birkaç yerinde Hicret hadisesinde Hz. Peygamber'in (asm) tahassun ettikleri mağarayı, örümcek ve güvercin hadiselerini anlatırken, "Gâr-ı Hira" diye kaydeder. Bu durumda, ya Bediüzzaman'ın kati bildiği bir şey vardır yahut da kâtiplerin bir sehvidir -ki bizim kanaatımıza göre, bu mümkün değildir. Zira Risale-i Nur'da bu bahis birkaç defa tekrarlanmıştır.-

Nasıl ki Şifa'nın Şerhi Nesim-ür Riyad eserinde, şârih Şihab-ül Hafacî dahi, Hicret hadisesinin ilk gecesinde, bazı hadiselerin henüz Sevr Dağı'na çıkmadan evvel vuku' bulmuş olacağı ihtimalini de nazara vermiştir. Ruhu’l-Beyan Tefsiri dahi başka tarz bir rivayet, amma netice itibariyle aynı mânaya bir derece işaret etmektedir. Bu durumda bize göre; her ne kadar siyer ve tarih kitapları, Hz. Peygamber'in Hicret hâdisesinde tahassun ettikleri "Gâr-ı Sevr"dir diye, yani Sevr Mağarası mes'elesinde ısrar ediyorlarsa da fakat şu bazı uçlarını gösterdiğimiz rivayet şekillerinde ise, Resul-i Ekrem'in (asm) ilk tahassun ettiği mağara, Hira Dağındaki mağara olduğu anlaşılmaktadır. (Abdulkadir Badıllı, Risale-i Nur’un Kudsi Kaynakları, s: 458)

2. Şeyh Abdülkadir-i Geylanî'nin (K.S.) “El-Gunye” eserinde Hz. Peygamber (asm)'in hicret vaktinde ilk olarak Hira Mağarası'na yöneldiklerinden bahsedilmektedir. Şöyle ki:

“Resul-i Ekrem (asm) Mekke'den Kureyş'in şerrinden sakınmak üzere hicret için Hira Dağı'na teveccüh ettikleri zaman, Ebu Bekir-i Sıddık'ın rivayetiyle:

Cebrail geldi, dedi: 'Ya Muhammed! Cenab-ı Hak sana selâm gönderdi ve bana öğrettiği şu duayı eğer sen de okursan Allah seninle müşriklerin arasında bir hicab halkedecektir. İstersen, o duayı sana da öğreteyim.' Resul-i Ekrem (asm) dedi: 'Evet, öğret ya Cebaril!' dedi.” (Abdulkadir Badıllı, Risale-i Nur’un Kudsi Kaynakları, s. 458)

3. Muhammed Hamidullah “İslam Peygamberi” isimli eserinde bu meseleye çok farklı ve çarpıcı bir üslupla yaklaşmaktadır. Onun bu izahı sanki bu konudaki münakaşaların tamamına cevap mahiyeti taşımaktadır. Çünkü Muhammed Hamidullah dağ için “Sevr” ismini, mağara için ise “Hira” ismini kullanmıştır. Fakat yine de doğruyu ancak Allah bilir.

“Hz. Muhammed (a.s.m)’ın ilâhî davetle üstlendiği peygamberlik vazifesi zor olmakla birlikte, o bunu kendisinden önce gelip geçmiş herhangi bir Nebî’den çok daha mükemmel bir şekilde tamamlama mutluluğuna erişmiştir. Hz. Muhammed (a.s.m)’in ilk vahyini aldığı Nûr Dağı’ndaki (Cebel-i Nûr) bir mağarada elçilik vazifesinin nasıl başlamış olduğunu biliyoruz.

Muhammed (a.s.m) ve Ebû Bekir yeni bir hayata başlamak üzere, Medine yolu üzerindeki bir başka dağın, 'Sevr dağının Hirâ Mağarası'na' sığındıkları zaman, kendisine karşı gösterilen muhalefetin karanlıklarından sonra doğan şafak hatırlardadır ve nihayet on binlerce hacının kendisini dinlemek üzere geldiği Arafat’taki Rahmet dağının (Cebelu’r-Rahme) tepesinden H. 10. yılda söylediği ve hükümdardan en basit kula kadar her insan için gerekli asgarî ictimaî vazifeleri özetlediği 'Veda Hutbesi' ile bu ilâhî vazifesinin eriştiği kemal noktası da hepimizin zihnindedir.

O, kendisine inananlara sadece insanın Yaratıcısı ile olan münasbetlerini tanzim etmek için bir 'din' getirmekle kalmamış, aynı zamanda, her devirde ve dünyanın her bölgesinde günlük hayatımızla alâkalı her türlü ihtiyaca cevap verebilecek ve bütün zamanların ve şartların gereklerine uyarlanabilecek bir kaideler manzumesi de takdim etmiştir.” (Muhammed Hamidullah, İslam Peygamberi, Madde: 1898)

Üstad Hazretlerinin bu ifadesini teyid için şu rivayet de zikredilebilir:

“Şu misalin tetimmesi olarak nakledilmiş ki: Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm Mekke'den hicret ettiği ve küffarlar takibe çıktıkları vakit, Sebir namındaki dağa çıktılar. Sebir dedi: 'Yâ Resulallah, benden ininiz!.. Korkarım, benim üstümde sizi vururlarsa, Allah beni tâzib eder. Onun için korkarım.'

"Cebel-i Hira çağırdı: 'Bana gel.' Bu sır içindir ki, ehl-i kalb, Sebir'de havf ve Hira'da da emniyeti hissederler.” (Mektubat, On Dokuzuncu Mektup, On Birinci İşaret)

Bu rivayet dahi gösteriyor ki; Hz. Rasulullah (asm) diğer dağlara gitmeden evvel, Hira Dağı'na çıkmıştır.

Mehazler (1) bölümünde de belirtildiği gibi, bu kadar ravi de bu hadiseyi teyit etmekte ve kabul etmektedir.

Bu izahlar gösteriyor ki, Hz. Peygamber (asm) ya ilk olarak Nur Dağı'na uğradı ya da Sevr Dağı'ndaki mağaranın bir adı da Hira'dır.

1) Mehazler: Eş-Şifa - Kadı İyaz 1/308; Nesim-ür Riyad, Şerh-üş Şifa - Hafacî 3/75; keza Şerh-üş Şifa - Aliyy-ülKarî 1/630; El-Gunye - Abdülkadir-i Geylanî 2/130; Tefsir-i Ruh-ul Beyan - Burusevî 3/432 Eş-Şifa - Kadı İyaz 1/308; Nesim-ür Riyad, Şerh-üş Şifa - Hafacî 3/75; keza Şerh-üş Şifa - Aliyy-ülKarî 1/630; El-Gunye - Abdülkadir-i Geylanî 2/130; Tefsir-i Ruh-ul Beyan - Burusevî 3/432.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü

Kategorileri:
Okunma sayısı : 14.872
Sayfayı Word veya Pdf indir
Bu içeriği faydalı buldunuz mu?

Yorumlar

Ziyaretçi (doğrulanmadı)
"2-Şeyh Abdülkadir-i Geylanî'nin (K.S.) El-Gunye eserinde Hz. Peygamberin hicret vaktinde ilk olarak Hira mağarasına yöneldiklerinden bahsedilmektedir." Demek ki Üstadımız r.a. bu kaynağı esas almış.. Teşekkürler..
Yorum yapmak için Giriş Yapın ya da Üye olun.
Yükleniyor...