"Şu kâinatta görünen ef’âl ile tasarruf edip icad eden Sâni'in, bir muhit ilmi var. Ve o ilim, onun zatının hassa-i lazime-i zaruriyesidir; infikaki muhaldir..." İlm-i İlahinin Cenab-ı Hakk’ın zatı ile münasebetini biraz daha açabilir miyiz?

Değerli Kardeşimiz;

"Şu kâinatta görünen ef’âl ile tasarruf edip icad eden Sâniin, bir muhît ilmi var. Ve o ilim, Onun zâtının hassa-i lâzime-i zaruriyesidir; infikâki muhaldir."

"Nasıl ki Güneş'in zatı bulunup ziyası bulunmamak kàbil değil; öyle de, binler derece ondan ziyade kabil değildir ki, şu muntazam mevcudatı icad eden zatın ilmi, ondan infikak etsin." (Mektubat, Yirminci Mektup, İkinci Makam, Dokuzuncu Kelime)

Cenab-ı Hakk’ın zatı mekândan münezzeh olmakla birlikte, bütün zaman ve mekânlarda sıfatlarıyla hazır ve nazırdır. Şu kâinatta görünen bütün fiiller onun sıfatlarının icraatlarıdır ve esmasının tecellileridir. Bu fiillerin ilim ve hikmetle icra edilmeleri ilan ediyor ki, Allah ilim sıfatıyla her şeyi bilmekte ve kudret sıfatıyla da her şeyi yaratmaktadır.

İlim Allah’ın Sübûtî sıfatlarındandır ve hayattan hemen sonra zikredilir. Bilindiği gibi bu sıfatlar Matürîdî mezhebine göre sekiz, Eş’arîye göre ise yedidir. Eş’arî, tekvin sıfatını kudret ve irade ile birlikte düşünür, müstakil bir sıfat olarak kabul etmez.

Sübûtî Sıfatlar:

Hayat, İlim, Semi‘ (İşitmesi), Basar (Görmesi), İrade, Kudret, Kelâm, Tekvîn (Yaratması, yokluktan varlığa çıkarması).

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü