"Tohumları adedince ifade ettikleri hakaik-i gaybiye ve çiçekleri adedince neşrettiği hüviyet-i misaliye ve..." Burayı kavramları ile izah eder misiniz?
Değerli Kardeşimiz;
Bahar mevsiminde Allah’ın isimleri ve sıfatları tecelli eder, manalarını yansıtırlar, haşmetlerini gösterirler, bütün letafet ve inceliklerini ilan ederler. Mesela, Musavvir ismi bahar mevsiminde rengarenk çiçekler, ağaçlar, hayvanlar üzerinde kendi manasını gösterip ilan eder.
Biz bu manaların büyük bir kısmını kısır aklımız ve sınırlı okumamızla göremeyiz. Bu göremediğimiz manalarda bizim için gaybidir. Hakaik-i gaybiye denilen şey, insan aklının dışında kalan o muazzam tecelli ve tezahürlerdir.
Lakin insan açısından bu gizli ve görülemeyen hakikatler (İlahi tecelliler), başka kayıtlarla başka nazarlar tarafından (İlahi nazar, meleklerin nazarı gibi) okunduğu için o manalar kaybolup yok olmuyorlar.
Mesela, bir bahar mevsiminde yüz milyon hakikat varsa, insan bunun bir milyonuna hakimse, geriye kalan doksan dokuz milyon hakikat insan açısından gaybidir. Bu gaybi hakikatlerin elbette başka okuyucuları başka mütefekkirleri bulunuyor, yoksa insanın okuyamadığı gaybi hakikatler boşu boşuna zayi olup gitti denilemez.
“Hüviyet-i misaliye" tabiri ise, bahar mevsiminde sergilenen bu hakikatlerin ve tecellilerin bir kopyasının ve bir imajının âlem-i misal de saklanmak üzere alınması anlamına geliyor. Allah kâinat sahnesinde sergilenen hiçbir tecelli ve hakikati zayi etmiyor. Hepsini Hafiz isminin bir gereği olarak muhafaza ediyor. Her hüviyetin bir misali kopyasının alınması da bu büyük muhafaza kaidesinin bir tecellisi oluyor.
Tabiri caiz ise bir yapımcı bir film çekmek için büyük bir bütçe ayırıp çok masraflar yapıyor. Film sahnelerini daha sonra seyircilere izletmek için itina ile kopyalarını alarak muhafaza ediyor. Bazı sahneler o kadar pahalı ki bu sahnelerin korunması adına daha ziyade bir imaj ve kopyalama işlemi yapılıyor. Ta ki zayi olup gitmesin.
Tabiri caiz ise Allah kâinat sahnesinde özellikle de bahar sahnesinde sergilediği tecellileri itina ile muhafaza ediyor. Hepsinin hüviyet-i misaliyesini alıp âlem-i ahirette yeniden izletmek için muhafaza ediyor.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
