"Uhrevi bir adam ve tecessüden tezahür etmiş bir ruh vaziyetine girerek savmı ile samediyyete bir nevi ayinedarlık etmektir." Burada geçen "Samediyyete ayinedarlık" ifadesini izah eder misiniz?
Değerli Kardeşimiz;
"İşte, Ramazan-ı Şerif adeta bir ahiret ticareti için gayet kârlı bir meşher, bir pazardır. Ve uhrevi hasılat için gayet münbit bir zemindir. Ve neşvünemâ-i amal için, bahardaki ma-i Nisandır. Saltanat-ı rububiyet-i İlahiyeye karşı ubudiyet-i beşeriyenin resmigeçit yapmasına en parlak, kudsi bir bayram hükmündedir. Ve öyle olduğundan, yemek içmek gibi nefsin gafletle hayvani hâcâtına ve malayani ve hevaperestane müştehiyata girmemek için, oruçla mükellef olmuş. Güya muvakkaten hayvaniyetten çıkıp melekiyet vaziyetine veyahut ahiret ticaretine girdiği için, dünyevi hâcâtını muvakkaten bırakmakla, uhrevi bir adam ve tecessüden tezahür etmiş bir ruh vaziyetine girerek, savmı ile Samediyete bir nevi ayinedarlık etmektir." (Mektubat, Yirmi Dokuzuncu Mektup, İkinci Risale.)
Allah’ın güzel isimlerinden olan Samed isminin manası; “Her şey ona muhtaç, o ise hiçbir şeye muhtaç değil.” demektir. Her şey Allah’ın yardımı, rahmeti ve ihsanıyla tahakkuk eder.
Bu tariften hareketle şunu söyleyebiliriz; her muhtaç olan mahluk, lisanıhâl ve lisanıkal ile hiçbir şeye muhtaç olmayan Allah’a ayinedarlık eder, onu gösterir. Canlıların havadan suya, geceden gündüze, rızıktan şifaya kadar pekçok şeye muhtaç oldukları malumdur. Cansız eşyanın ihtiyaçları da varlıklarını devam ettirmeleri için lüzumlu şartların yerine getirilmesidir.
Mesela, Güneş'in ısı ve ışık kaynağı olma vazifesini yerine getirebilmesi için, mütemadiyen bünyesindeki hidrojenin helyuma dönüşmesi gerekmektedir. Bu ise onun için çok mühim bir ihtiyaçtır. Bu da Samed olan Allah’a işaret ediyor.
Toprağın yağmura, Güneş'e, rüzgâra olan ihtiyaçları cansız varlıkların da ihtiyaç sahipleri olduğunu gösterir.
Bugün ilmin, fennin inkişaf etmesi ile kâinatta her şeyin birbirine hayatî derecede muhtaç olduğunu görmekteyiz. Cansız varlıkların nizamlı ve intizamlı vazife görmeleri ve bunun için gerekli olan enerji ve gücün muntazaman temin edilmesi, cansızların da canlılar gibi ihtiyaç sahibi olduğunu gösteriyor.
Demirin dayanma gücü, ateşin yakma vasfı, suyun moleküler yapısı vesaire hep muazzam bir ilim, irade ve kudretle olabilecek işlerdir.
“..dünyevi hâcâtını muvakkaten bırakmakla, uhrevi bir adam ve tecessüden tezahür etmiş bir ruh vaziyetine girerek, savmı ile samediyete bir nevi ayinedarlık etmektir." ifadesi, oruç tutan kişinin, samediyete ayna olmasına dikkat çekiyor.
Zira oruç tutan kişi yemeyip içmediği için, melekler gibi bir vaziyet aldığından beşerî hallerden müstağni olan Allah'a âyinedarlık etmiş olur.
Oruç esnasında insan, dünyevi ihtiyaçlarından uzaklaşmasıyla, adeta samediyete mazhar olduğu söylenebilir.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
