Üstad yedi kıraatten bahsediyor. Bu yedi, sesin şekline mi yoksa harflerin okunmasına mı bakıyor?

Değerli Kardeşimiz;

Buhari ve Müslim, Peygamber Efendimiz (asm) şöyle buyurduğunu rivayet ederler:

“Kur’an yedi harf üzere indi; binaenaleyh onlardan hangisi kolayınıza gelirse o harfi okuyunuz.” (bk. Buhârî, Fadâilü'l-Kur'an, 27; Müslim, Misâfirîn, 270.)

Müslim’in başka rivayetinde Cibril Hz. Peygamber (asm)’e şöyle der:

“Allah ümmetinin Kur’an’ı bir harf üzere okumasını emrediyor.”

Resulullah Efendimiz (asm) ümmetin buna takat getiremeyeceğini söyleyip, Allah Teâla’nın bağışlamasını ister. Müteakiben iki, sonra üç harfe izin verilir. Resulullah Efendimiz (asm) daha da isteyince neticede yedi harfe ruhsat verilir.

Tirmizi’nin sahih isnatla rivayetine göre; Resulullah Efendimiz (asm.) Hz. Cibril’e:

“Ben ümmi bir ümmete gönderildim. Aralarında kocası-karısı, ihtiyarı, oğlan ve kız çocuğu, hiç okumak bilmeyeni var.” deyince Cibril:

“Ya Muhammed bu Kur’an yedi harf üzere indi.” der.(bk. Buhârî, Fedâilu'l-Kur'an, 5; Müslim, Müsafrin, 272; Ahmed b. Hanbel, Müsned, I, 264, 299, 313.)

Yedi harfin (lehçenin) hikmeti, Tirmizi’nin rivayet ettiği hadisten de anlaşıldığı üzere, Kur’an okumayı kolaylaştırmaktır. Kur’an’ın ilk muhatapları kabileler halinde dağılmış olduklarından, aralarında telaffuz farkları vardı. Bu özür sebebi ile onlara bir ruhsat verildi.

Ruhsat: Asli hükmün sebebi devam etmekle beraber, bir özre binaen, şer’i hükmün daha kolaya doğru değişmesidir.

Yedi farklı vecihle okuma (kıraat) izni verilmişse de, kitabet (hat, yazı) sadece Kureyş Lehçesi üzere olmuştur. Bu da ihtilafı asgariye indirmiştir. Zira kolaylaştırmayı gerektiren özrün yok olmasından sonra, asli harfin yazılması Kur'an okumak için de esas olmuştur. Özrün yok olması ile YEDİ harfe verilen geçici izin de sona ermiştir. Zira lehçeler arasındaki ayrılık ve yaygın ümmilik, Kur’an’ın kuşatıcılığı ve ümmiliğin azalmasıyla giderilmiştir.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü