"Belki çekirdekteki nakş-ı kader olan manevi ağaç, bağdaki nesc-i kudret olan mücessem ağaçtan daha aciptir. Ve hilkat-i insaniye, hilkat-i âlemden daha aciptir." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"Evet, acaib-i sanat ve garaib-i hilkat noktasında cüz’iyat külliyattan geri değil; çiçekler yıldızlardan aşağı değil; çekirdekler ağaçların madununda değil; belki çekirdekteki nakş-ı kader olan manevi ağaç, bağdaki nesc-i kudret olan mücessem ağaçtan daha aciptir. Ve hilkat-i insaniye, hilkat-i âlemden daha aciptir." (Mektubat, Yirminci Mektup, İkinci Makam, Onuncu Kelime.)

Şu muhteşem kâinattan bir meyve ağacını süzüp yaratmak bir kudret mucizesi olduğu gibi, o ağacın her bir meyvesine ağacın tamamının plan ve programını genetik şifreler hâlinde koymak da nihayetsiz bir ilim ve hikmet mucizesidir. Ve çekirdeklerde şifreler hâlinde yazılan manevi ağaç, cismani ağaçtan daha acibtir.

Ağacın boyu, dalları, yaprakları, meyveleri, çekirdeğinde yazılmıştır. Bir cihetle çekirdek ağacın kaderi gibidir, çekirdekte ne yazılmış ise ağacın başına o gelir.

Mesela, incir çekirdeği, incir ağacının bir kader defteridir. İncir ağacının bütün planı, onun nokta kadar olan çekirdeğinin içinde ince bir program ile tanzim edilip yazılmıştır. Bütün ağaçların çekirdekleri, bütün bitkilerin tohumları, bütün canlıların nutfeleri, bütün kuşların yumurtaları kader defterleri hükmündedirler.

Sinek, böcek gibi küçük canlılarda, çekirdek ve tohumlarda Cenâb-ı Hakk’ın çok ince ve harika sanatları teşhir edilmektedir. On Yedinci Söz’de bu küçük varlıklarda, “tabakat-ı âliyede olan ruhaniyatı ve melâikeleri ve sekene-i semavatı seyre celb edecek bir cazibedarlık” göründüğü beyan ediliyor. Yani bu varlıkları melekler âlemi büyük bir hayranlıkla seyrediyorlar.

Üstad Hazretleri bir başka risalesinde de “Bir sineğin icadı hayretfezadır filden.” (Sözler, Lemeat) buyurarak küçük varlıkların san’atça büyük olduklarına dikkat çekiyor.

İnsanoğlu hayvanların ve bitkilerin hikmetlerini düşünürken, onların kendisine olan faydalarını esas alıyor ve aldanıyor. Eğer öyle olsa, insan nevi yaratılmadan önceki çok uzun zaman diliminde yaratılan bütün hayvanları ve bitkileri hikmetsiz ve faydasız kabul etmek gerekir.

Cenâb-ı Hak o varlıklarda isim ve sıfatlarını tecelli ettirmekte, bu harika eserleri kendisi bizzat müşahede ettiği gibi, onları meleklerine de seyrettirmektedir. Ayrıca, onların her birinin de kendine mahsus bir tesbihi vardır ve bu tesbihler de meleklerce temsil edilmektedir.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü