"Çekirdek ve çiçekte tevhid için iki mirac-ı mârifet keşfederek..." Çekirdek ve çicekte tevhid hakikatı nasıl görünür?

Değerli Kardeşimiz;

Şu muhteşem kâinattan bir meyve ağacını süzüp yaratmak bir kudret mu’cizesi olduğu gibi, o ağacın her bir meyvesine ağacın tamamının plan ve programını genetik şifreler halinde koymak, ince ve latif bir şekilde yazmak da sonsuz bir ilim ve hikmet mu’cizesidir. Ve çekirdeklerde şifreler halinde yazılan manevî ağaç, cismanî ağaçtan daha acibdir.

“Evet, acaib-i san'at ve garaib-i hilkat noktasında cüz'iyat külliyattan geri değil; çiçekler yıldızlardan aşağı değil; çekirdekler ağaçların mâdûnunda değil; belki çekirdekteki nakş-ı kader olan mânevî ağaç, bağdaki nesc-i kudret olan mücessem ağaçtan daha acibtir.” (20. Mektub)

Çekirdek, ağacın ince yazılmış bir programı olmasından, ağaçtan daha san’atlı ve daha aciptir. Üstad da maddeci felsefeye ekseri olarak çekirdekteki bu kudret harikasını gösterip, oradaki marifet ve tevhid hakikatlerini nazara veriyor.

Kudretin ve tevhidin harika olarak parladığı çekirdekte, maddeci felsefe boğulmuştur. Koca ağacın sebebi ve hakiki mutasarrıfı olarak çekirdeği gösterip, oradaki kudret ve marifet hakikatlerinin üstüne kalın bir perde çekiyor. Hâlbuki çekirdeğin mahiyetine iman nazarı ile baksa, o çekirdeğin hem kendisi hem de ondan çıkan ağacın, Allah’ın harika bir san’atı olduğunu görecektir. Çekirdek âdi ve basit bir sebep iken, ağaç ise harika ve mükemmel bir neticedir. Böyle bir neticeyi, böyle bir sebebe irca etmek hamakattır.

Çiçekte tezyin harikasının bulunması tevhidi, sevdirmek ve tanıttırmak mânasını kör gözlere sokuyor. Hikmet mânasında tanıttırmak hükmederken; tezyin ve süslemek mânasında ise sevdirmek ve razı etmek mânaları hükmediyor. Sevdirmek mânası daima tanıttırmak mânasının bir adım önünde seyreder. Zira sevdirmenin mukaddemesi tanıttırmaktır. İşte çiçekte tanıttırmak adımından sonra, sevdirmek mânası hükmettiği için, marifet ve tevhid burada daha zahir hale geliyor.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü