"... Birinci cümlenin ikinci cümleye tercihan zikri, onların rayblarının menşei, hasta tabiatlarıyla kötü vücutları olduğuna işarettir." cümlesini izah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"İhtar: اِنْ kelimesinin ifade ettiği şek ve tereddüd, üslûbun iktizasına göredir, hâşâ, Mütekellime ait değildir.

وَاِنْ كُنْتُمْ فِى رَيْبٍ (Herhangi bir şüpheniz var ise.) ile اِنِ ارْتَبْتُمْ (Şüpheye düştüyseniz.) cümleleri bir mânâyı ifade ettikleri ve ikinci cümle, birinci cümleden kısa olması üslûba daha uygun olduğu halde, birinci cümlenin ikinci cümleye tercihan zikri, onların rayblarının menşei, hasta tabiatlarıyla kötü vücutları olduğuna işarettir."(1)

وَاِنْ كُنْتُمْ فِى رَيْبٍ “Herhangi bir şüpheniz var ise.” (Bakara Sûresi, 2/23). Bu ayetin daha kısa ve beliğ olan bu kelama “اِنِ ارْتَبْتُمْ Şüpheye düştüyseniz.” tercih edilmesini Üstad Hazretleri onların şüphelerinin kaynağı olan kalbi marazlarına işaret etmek içindir diyor. Tabi mealde bu menşe görünmez. Lakin gramer ve tefsir ilminin kaideleri ile bakıldığında, ayetin itnabı yani kısa olan kelama göre daha uzun olanının tercih edilmesinin sırrı anlaşılır.

O kafirlerin kalbindeki hastalığa ve kötü karakterlerine ayetteki “rayb” ibaresi işaret ediyor. Şüphe kalbin ve karakterin bir parçasıdır, insanın gerçek karakterini ortaya çıkarır. İşte ayetin uzatılması ile o kafirlerin nasıl bir ruh halinde olduklarına işaret ediliyor.

(1) bk. İşârâtü'l-İ'câz, Bakara Sûresi, Âyet: 23,24

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü