"Cehennem hükmüne gelecek muhtelifü’l-cins parçalardan yapılmış elbise giydirilmek, hikmete ve adalete münafi görünmüyor." Cehennemde akıl, kalp, ruha azap veren bir elbise mi olacak?

Değerli Kardeşimiz;

Cehennemde iki türlü azap vardır; birisi ruhi diğeri cismani. Cehennemdekilere Allah öyle bir beden ve elbise verecek ki, azabın her türlüsünü tadacaklar. Hatta hadislerde cehennem ehlinin bir dişinin Uhud dağı büyüklüğünde olduğu ifade edilmektedir.

"Birinizin dişi, cehennemde Uhud Dağından daha büyük olacaktır."(1)

İmam-ı Gazalî Hazretleri "Kimya-ı Saadet" adlı eserinde, ruhi azabın cismani azaptan daha şiddetli olacağını ifade ediyor. İnsanın cismani azaplar içinde iken, ruhen kendini iyi hissetmesi elbette mümkün değildir.

Lakin ruhi azabın farklı bir mahiyeti de bulunuyor. İnsan bedenen çok sıhhatli ve zinde iken, kötü bir haberle psikolojik açıdan yıkılabiliyor. Mesela, çok güzel bir günde dostları ile piknikte olan bir adam, yakın bir akrabasının vefat haberini alsa, keyfi kaçar, ruhu feveran eder. Hâlbuki sağlığı yerinde, mekân güzel, dostları da yanında! Demek azap sadece cismaniyetle sınırlı değilmiş.

Cehennem ehli, hem bedeni ile hem de ruhen azab görecek.

1) bk. Kadı Iyâz, eş-Şifâ, 4:342, el-Hafâci, Şerhu'ş-Şifâ, 3:203; el-Heysemî, Mecmeu'z-Zevâid, 8:289-290, 8:290; Tebrîzî, Mişkâtü'l-Mesâbîh, 3:103.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü