"Demek, Bismillâhirrahmânirrahîm, sahife-i âlemde bir satır-ı nuranî teşkil eden üç sikke-i ehadiyetin kudsî ünvanıdır ve kuvvetli bir haytıdır ve parlak bir hattıdır." cümlesini açıklar mısınız?

Değerli Kardeşimiz;

Bismillahirrahmanirrahîm'de, Allah, Rahman ve Rahim olmak üzere üç isim var ve her ismin tecellisi büyükten küçüğe bir tevhid mührüdür.

Allah ism-i Celili; bütün kâinattaki unsurların kendi aralarında olan yardımlaşma, dayanışma, kucaklaşma ve cevaplaşma gibi fiillerin dili ile Allah'ın birlik ve tevhid sikkesini temsil eder.

Rahman ismi, dünyadaki bitki ve hayvan taifesinin tedbir ve terbiye edilmesindeki benzerlikler, birbiri ile olan uyumluluk, intizam, insicam, lütuf gibi icraatların dili ile Allah'ın dünya sahifesindeki birlik ve tevhid mührüne işaret eder.

Rahim ismi ise; insandaki rahmet, merhamet ve şefkat gibi tecellilerin ve fiillerin dili ile Allah'ın insan mahiyetinde görünen birlik ve tevhid mührüne bakar.

Yani tevhidin üç büyük mührü; kâinat, dünya ve insan üzerine vurulan mühürleridir. Bunu şöyle bir temsil ile akla yaklaştıralım:

Kâinat okyanus olsun, dünya deniz, insan ise bir avuç su olsun, her birine kelime-i tevhid yazısını yazalım. Okyanusa dev ve büyük harflerle tevhid kelimesini yazdık ve altına dev bir mühür vurduk, okumak için bütün okyanusu kuşatacak gözün olacak ya da okyanusu kapsayacak bir mevkiye çıkmak lazım; bu da herkese mümkün değildir.

Dünyayı temsil eden denizin üstüne orta boyda harflerle tevhid yazısını yazdık ve altına mührünü bastık, bunu da okumak ve ihata etmek çok zordur, külli bir nazar lazımdır.

Ve üçüncüsü insanı temsil eden bir avuç suyun üstüne bir kelime-i tevhid yazdık, bunu herkes rahatlıkla okuyabilir ve mührü görebilir.

Bu üç mührü ve tevhid kelimesini okumak; aşağıdan yukarı doğru olmalıdır, yukarıdan aşağıya okumak ve görmeye çalışmak çok zordur. Bir avuç suda yazılan tevhid kelimesi ehadiyeti temsil eder, okyanusta yazılan tevhid ise vahidiyeti temsil eder.

Özetleyecek olursak; üç sikke-i ehadiyet, kâinatta Allah isminin tecellisi, dünyada Rahman isminin tecellisi ve insanda Rahim isminin tecellisi suretinde vurulan; birlik ve tevhid mühürleri anlamındadır. Bu üç ismin temsil ettiği tecelliler; tevhidin kâinat, dünya ve insan sayfalarında nurani birer satırlarıdırlar.

"Bismillâhirrahmânirrahîm'in bir cilvesini şöyle gördüm ki: Kâinat simasında, arz simasında ve insan simasında, birbiri içinde birbirinin numunesini gösteren üç sikke-i rububiyet var."

"Biri, kâinatın heyet-i mecmuasındaki teavün, tesanüd, teânuk, tecavübden tezahür eden sikke-i kübrâ-yı Ulûhiyettir ki, Bismillâh ona bakıyor."

"İkincisi, küre-i arz simasında, nebâtat ve hayvanâtın tedbir ve terbiye ve idaresindeki teşabüh, tenasüp, intizam, insicam, lûtuf ve merhametten tezahür eden sikke-i kübrâ-yı Rahmâniyettir ki, Bismillâhirrahmân ona bakıyor."

"Sonra, insanın mahiyet-i câmiasının simasındaki letâif-i refet ve dekaik-i şefkat ve şuâât-ı merhamet-i İlâhiyeden tezahür eden sikke-i ulyâ-yı Rahîmiyettir ki, Bismillâhirrahmânirrahîm'deki er-Rahîm ona bakıyor."

"Demek, Bismillâhirrahmânirrahîm, sahife-i âlemde bir satır-ı nuranî teşkil eden üç sikke-i ehadiyetin kudsî ünvanıdır ve kuvvetli bir haytıdır ve parlak bir hattıdır. Yani, Bismillâhirrahmânirrahîm, yukarıdan nüzul ile, semere-i kâinat ve âlemin nüsha-i musaggarası olan insana ucu dayanıyor. Ferşi Arşa bağlar, insanî arşa çıkmaya bir yol olur."(1)

Özetleyecek olursak, üç sikke-i ehadiyet kâinatta Allah isminin tecellisi, dünyada Rahman isminin tecellisi ve insanda Rahim isminin tecellisi suretinde vurulan birlik ve tevhid mühürleri anlamındadır. Bu üç ismin temsil ettiği tecelliler, tevhidin kâinat, dünya ve insan sayfalarında nurani birer satırlarıdırlar.

(1) bk. Lem'alar, On Dördüncü Lem'a, İkinci Makam.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü