Din ile alakalı işlerde ifrat, tefrit ve vasat nasıl olur?
Değerli Kardeşimiz;
İbadetler normal hayatın akışını zorlayacak bir seviyede ise, bu ifrattır. İbadetler hayatın içinden tamamen çıkmış ise, bu da tefrit olur. İbadetler hem hayatın içinde hem de hayatın normal seyrini bozmuyor ise, bu da vasat oluyor.
"İfrat ve tefrit", doğru yoldan çıkmak, sırat-ı müstakimden ayrılmak manasına geliyor. Dolayısı ile doğru yolun içinde ve sırat-ı müstakim dairesinde yapılan çok ibadet, çok zikir ya da titizlikle günahlardan kaçınmak gibi hususlar ifrat ya da tefrit şumulüne girmezler.
Dinde ifrat ve tefrit, ancak sünnet ölçülerinin dışına çıkmakla olur. Meselâ; Peygamber Efendimiz (a.s.m) yılın belli aylarında ve günlerinde oruç tutmuş iken, bizim yılın tamamını oruç ile geçirmemiz ifrat, hiç oruç tutmamamız da tefrit olur.
Gün boyunca hep ibadetle meşgul olup çoluk-çocuğun nafakasını ihmal etmek ifrat, sadece dünya malı için çalışıp hukukullah dediğimiz Allah'ın hakkı olan ibadeti terk etmek tefrittir.
İbadet yapmakta da ifrat tefrit olur. Az ibadet etmek tefrittir. Gece gündüz insan takatini aşacak bir şekilde hep ibadet etmek de ifrattır. Gücünün yetmediği şekilde ibadet etmeye çalışmak, mesela geceleri hiç uyumadan namaz kılmak, gündüzleri hep oruç tutmak, hanımından uzak kalmak, et, süt, tatlı gibi şeyleri hiç yememek, ifrattır, aşırı gitmektir.
Bazı hususi şahısların hususî ibadet ve takvaları onlar açısından ifrat olmaz, ama bu hususî halleri herkese teşmil etmek ifrat olur, kabul edilemez.
"Şeytan ifrat ve tefritte gezer", hayırlı bir ameli insana öncelikle yaptırmamaya çalışır, buna engel olamaz ise bu sefer o ameli aşırılıklarla (ifrat ya da tefrit ile) ifsad etmeye çalışır.
İki ton yük taşıma kapasitesi olan bir arabaya beş ton yük atılırsa, en fazla birkaç gün idare eder, ondan sonra bozulur hiç yük taşıyamaz hale gelir ki bu ifrattır. Aynı arabaya yüz kilo yük atıp aynı yola sürmek de tefrit olur ki, bu da zararına çalışmak demektir. Arabaya kapasitesi kadar, yani iki ton yük atıp uzun yıllar arabayı çalıştırmak ve bu arabadan kâr etmek vasat oluyor. İbadeti bu misale tatbik edebiliriz...
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
