Sure-i Fatiha

İçerikler


  1. "Kur’ân’daki anâsır-ı esasiye ve Kur’ân’ın takip ettiği maksatlar..." Devamıyla izah eder misiniz?

  2. "Kur'ân'ın takip ettiği maksatlar tevhid, nübüvvet, haşir, adalet ile ibadet olmak üzere dörttür." Adalet ve ibadet ayrı şeyler ise neden birlikte söylenmiş olabilir?

  3. "‘Şu garib ve acip mahluklar kimlerdir? Nereden geliyorlar? Nereye gidiyorlar?’ diye ahvallerini anlamak üzere hilkat hükûmeti, fenn-i hikmeti karşılarına çıkardı." İzah eder misiniz?

  4. "Dünyadaki işimiz de o saadet-i ebediye yollarını temin etmekle re’sü’l-malımız olan istidatlarımızı nemalandırmaktır." İzah eder misiniz?

  5. "Şu makasıd-ı erbaa, Kur’an’ın hangi ayetlerinde bulunuyor?" Bu suali ve cevabını hülasa olarak izah eder misiniz?

  6. "Sarahaten veya işareten veya remzen..." Ayetlerdeki işaret ve ima aynı manada mı, yoksa az da olsa fark var mıdır?

  7. "Kur'an müşahhas olduğu halde, efrat sahibi olan külli gibi tarif edilir." cümlesini misal verip izah edebilir misiniz?

  8. "بِسْمِ اللّٰهِ ve اَلْحَمْدُ ِللّٰهِ gibi âyetlerde makasıd-ı erbaaya işaretler var mıdır?" Sual ve cevabı izah eder misiniz?

  9. "Bismillahtan evvel قُلْ kelimesi mukadderdir." Besmelede "De ki!" geçmediği halde, tefsirlerde neden varmış gibi kullanılıyor?

  10. "Çünkü resul olmasaydı, tebliğ ve tâlime memur olmazdı." İzah eder misiniz?

  11. "Hasrı ifade eden câr ve mecrûrun takdimi, tevhide îmadır." Car ve mecrur neye takdim edilmiş? İşaratü’l-İ’caz’da “kul” besmeleden evvel, Emirdağ Lahikasında ise âhirinde denilmiş, farkı nedir?

  12. "Ve keza, اَلرَّحْمٰنِ nizam ve adâlete, اَلرَّحِيمِ de haşre delâlet eder." İzah eder misiniz?

  13. "Ve keza اَلْحَمْدُ ِللهِ’taki ل ihtisası ifade ettiğinden tevhide işarettir." Devamıyla izah eder misiniz?

  14. "اِنّاَ اَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ sadefi de o makasıd-ı erbaa cevherlerini tazammun etmiştir." Kevser suresinde Kur'an'ın dört ana maksadı var mıdır?

  15. "Evet بِسْمِ اللهِ öyle müstakil bir nurdur ki, bu nur, hiçbir şeye bağlı değildir. Hattâ bu nurun câr ve mecrûru bile hiçbir şeye muhtaç değildir..." Devamıyla izah eder misiniz?

  16. Kızıl İ'caz'da "Bismillahtaki BE konuşma içindir, yardım istemek için değildir." deniyor. İşaratü'l-İ'caz'daki "ب harfinden müstefad olan اَسْتَعِينُ" ile vech-i tevfiki nasıldır?

  17. "Cenab-ı Hakk'ın zâtî isimleri olduğu gibi, fiilî isimleri de vardır." İzah eder misiniz?

  18. "Kudret-i ezeliyenin, kâinattaki mevcudatın nevilerine, fertlerine olan nispet ve taallûkundan husule gelir." cümlesini "nisbet" ile izah eder misiniz?

  19. Besmelenin "abdin kesbine ve işine yardım edici bir ruh" olmasını izah eder misiniz?

  20. Allah'ın isimleri; Celal, Cemal ve Kemal olarak üçe mi ayrılıyor, yoksa Celalî ve Cemalî olarak ikiye mi ayrılıyor?

  21. "Havf ve reca gibi pek çok füruat" ifadesine göre “havf ve reca” muvazenemiz nasıl olmalı?

  22. "Cenab-ı Hakk’ın ismi, zat-ı akdesine ayn olduğu cihetle lâfza-i celal, sıfat-ı ayniyeye işarettir." İzah eder misiniz?

  23. " اَلرَّحِيمِ de fiilî olan sıfat-ı gayriyeye imadır." İzah eder misiniz?

  24. "اَلرَّحْمٰنِ dahi, ne ayn ne gayr olan sıfat-ı seb’aya remizdir. Zira Rahman 'Rezzak' manasınadır. Rızık, bekaya sebeptir. Beka, tekerrür-ü vücuttan ibarettir..." İzah eder misiniz?

  25. "Rahmân büyük nimetlere, Rahîm küçük nimetlere delâlet ettikleri cihetle, Rahîm’in, Rahmân’dan sonra zikri, yukarıdan aşağıya inmek mânâsına..." İzah eder misiniz?

  26. "Gizli ve küçük nimetleri insanlara göstermek ve insanları onların vücuduna ikaz etmek, daha lâyık ve daha lâzımdır. Bu itibarla, şu meselemizde tedellî değil, terakki vardır." İzah eder misiniz?

  27. "Mebde ve me’haz itibarıyla “rikkatü’l-kalb” mânâsını ifade eden bu iki sıfatın Cenâb-ı Hak hakkında kullanılması caiz değildir..." Sual ve cevabı izah eder misiniz?

  28. "اَلْحَمْدُ ِللّٰهِ cümlesi, herbiri niam-ı esasiyeden birine işaret olmak üzere, Kur’ân’ın dört sûresinde tekerrür etmiştir." İzah eder misiniz?

  29. "İnsanların hilkatindeki hikmet ve gaye, وَماَخَلَقْتُ الْجِنَّ وَاْلاِنْسَ اِلاَّ لِيَعْبُدُونِ ferman-ı celilince, ibadettir. Hamd ise, ibadetin icmali bir sureti..." İzah eder misiniz?

  30. "Hamdin en meşhur mânâsı, sıfât-ı kemâliyeyi izhar etmektir." İzah eder misiniz?

  31. "Esmâ-i hüsnâdan her birisinin tecellîgâhı olan her bir âlemden bir örnek, bir nümune, insanın cevherinde vedîa bırakmıştır." İzah eder misiniz; esmâ-i hüsnâya ayinelik nasıl olur?

  32. "O vakit insan, ruhuyla, cismiyle âlem-i şehadet ve âlem-i gayba bir hülâsa olur ve her iki âleme tecellî eden, insana da tecellî eder." Bu cümlenin izahını yapar mısınız?

  33. "ل burada ihtisas içindir. Hamdin Zât-ı Akdes'e has ve münhasır olduğunu ifade eder. Bu ل ’ın mütealliki olan ihtisas hazf olduktan sonra ona intikal etmiştir.." İzah eder misiniz; bu hangi “Lam”dır?

  34. "Müşahhas olan bir şeyin umumî bir mefhumla mülâhaza edildiğine binaen, Zât-ı Akdes de müşahhas olduğu halde, Vâcibü’l-Vücud mefhumuyla tasavvur edilebilir." İzah eder misiniz?

  35. "Cenab-ı Hak, her şey için bir nokta-i kemal tayin etmiştir ve o noktayı elde etmek için o şeye bir meyil vermiştir. Her şey, o nokta-i kemale doğru hareket etmek üzere,.." İzah eder misiniz?

  36. "اَلْعَالَمِينَ Bu kelimenin sonundaki يِنَ yalnız i’rab alâmetidir, عِشْرِينَ، ثَلاَثِينَ gibi. Veya cem’ alâmetidir; çünkü âlemin ihtiva ettiği cüzlerin her birisi bir âlemdir." İzah eder misiniz?

  37. "Âlemin ihtiva ettiği uzuvların birer âkıl, birer mütekellim suretinde tasavvur edilmesi, belâgatin en makbul bir prensibidir..." İzah eder misiniz?

  38. "Terbiyenin iki esası vardır. 'Rezzak' mânâsına olan اَلرَّحْمٰنِ birinci esasa, 'Gaffar' mânâsını ifade eden اَلرَّحِيمِ de ikinci esasa işaretleri için birbiriyle bağlanmış." İzah eder misiniz?

  39. "Rahmetin rahmet olması ve nimetin nimet olması, ancak ve ancak haşir ve saadet-i ebediyeye bağlıdır..." İzah eder misiniz?

  40. "Şu âlemin, insanlarca, hakir ve hasis sayılan bazı şeylerine kudret-i Ezeliyenin bizzat mübaşereti azamet-i İlâhiyeye münasip görülmediğinden,.." İzah eder misiniz?

  41. "Kezalik yevm, sene, ömr-i beşer ve ömr-i dünya içinde tayin edilen manevi millerden birisi devrini tamam ettiğinde, ötekilerin de devirlerini ikmal edeceklerine hükmedilir." İzah eder misiniz?

  42. "Ve keza, bir gün veya bir sene zarfında vukua gelen küçük küçük kıyametleri, haşirleri gören bir adam, saadet-i ebediyenin, insanlara ihsan edileceğine şüphe edemez." İzah eder misiniz?

  43. "Daire-i esbabda iken tabiatıyla, vehmiyle, hayaliyle daire-i itikata bakmak ve keza daire-i itikatta iken, ruhuyla, imanıyla daire-i esbaba bakmak..." İzah eder misiniz?

  44. "ِيَّاكَ نَعْبُدُ'daki ك zamirinde iki nükte vardır. Birincisi: Mâkablinde zikredilen sıfât-ı kemâliyenin ك zamirinde müstetir ve mutazammın olduğuna işarettir..." İzah eder misiniz?

  45. "İyya" ne demektir, "ke" ne demektir; Arapça manalarını ayrı ayrı verir misiniz? Ayrıca "ke"nin oradaki paragrafla bağlantısı nedir?

  46. "Elfaz okunurken manalarını düşünmek, belagat mezhebinde vacip olduğuna işarettir." Belagat mezhebinin konuyla münasebeti nedir?

  47. Fatiha'daki "na’budu", ifadesinde kastedilen cemaatler hangileridir?

  48. "Şeriat-ı fıtriye-i kübrâya tabi olarak hayret ve muhabbetle kudret ve azametin arşı altında sâcid ve âbid olmuş olur." İzah eder misiniz?

  49. "Zamir-i hitap da ibadetin sebep ve illetine işarettir. Çünkü hitaba incirar eden, geçen sıfatla muttasıf olan Zât, elbette ibadete müstehaktır." İzah eder misiniz?

  50. "اِيَّاكَ kelimesinin tekrarlanmasındaki hikmetin; hitap ve huzurdaki lezzetin arttırılmasına; ayân makamının burhan makamından daha yüksek olduğuna;.." İzah eder misiniz?

  51. "Çünkü iane ve tevfik, ibadete mukaddemedir." cümlesini izah eder misiniz? İane ve ibadet arasında nasıl bir münasebet vardır?

  52. "Esbabı tamamen ihmal ve terk etmek iyi değildir... Daire-i esbabda iken tevekkül etmek, bir nevi tembellik ve atalettir." Ne demektir?

  53. "İstenilen şeylerin ayrı ayrı ve müteaddit olması اِهْدِنَا mânâsının da ayrı ayrı ve müteaddit olmasını icap eder. Sanki اِهْدِنَا dört masdardan müştakdır..." Devamıyla izah eder misiniz?

  54. "Duygular, âfâkî ve hâricî deliller, enfüsî ve dahilî burhanlar, peygamberlerin irsaliyle, kitapların inzali gibi vasıtalar itibarıyla da hidayetin mânâsı taaddüt eder." İzah eder misiniz?

  55. "En büyük hidayet, hicabın kaldırılmasıyla hakkı hak, bâtılı bâtıl göstermektir." İzah eder misiniz?

  56. Üstad İşaratü'l-İ'caz'da iffet, hikmet ve şecaatten adalet doğduğunu söylüyor. Aynısını Eflatun da söylüyor. Bu bir tevafuk mu?

  57. "Tagayyür, inkılâp ve felâketlere mâruz ve muhtaç şu insan bedeninde iskân edilen ruhun yaşayabilmesi için üç kuvvet ihdas edilmiştir." İzah eder misiniz?

  58. İnsandaki duygulara fıtrî sınır konmamış. Duygular yaratılıştan sabit ve istikrarlı durumda ve irademizin tefrit, ifrat ve vasat olmasında rolü var. Nasıl birinin aklı benim aklımdan üstün olabilir?

  59. İnsanın fıtratındaki latifelere sınır konulmamış. İnsan bir latifeyi vasat yolda kullanınca mı Allah'ın bir ismi insan üzerinde tecelli ediyor?

  60. İnsanın had altına alınmamış üç kuvvesi hangisidir; bunların ifrat, tefrit ve vasat mertebeleri nelerdir?

  61. Din ile alakalı işlerde ifrat, tefrit ve vasat nasıl olur?

  62. "Kuvve-i şeheviyenin yemek, içmek, uyumak ve konuşmak gibi füruatında da bu üç mertebe mevcuttur." Kuvve-i gadabiyenin furuatı belirtilmemiş, bunlar nelerdir?

  63. "Kuvve-i gadabiyenin tefrit mertebesi, cebanettir ki korkulmayan şeylerden bile korkar. İfrat mertebesi tehevvürdür ki, ne maddî ve ne mânevî hiçbir şeyden korkmaz." İzah eder misiniz?

  64. "Fiillerin bidayetini irade-i cüz'iyeye, nihayetini irade-i külliyeye veriyor." Fiil başlangıcının "O dilemedikçe siz dileyemezsiniz." mealindeki ayet ile tevfiki nasıldır?

  65. "İtikadda da ta’til ifrattır, teşbih tefrittir, tevhid vasattır." İzah eder misiniz?

  66. "Terbiyenin kemali, nimetlerin tevali ve teakubu ile olur... Enbiya, şüheda, suleha, ulema rahmettirler. Çünkü nimet-i kâmile, ancak dindir." Allah'tan istenen istiane devrin imamları olabilir mi?

  67. "İrade edilen 'enbiya, şüheda, suleha, ulema' rahmettirler." Üstad sıddık yerine ulema koymuş gibi, ne dersiniz?

  68. "طَرِيقْ veya سَبِيلْ kelimelerine صِرَاطْ kelimesinin tercihi" ve farkları hakkında bilgi verir misiniz?

  69. "Mesleklerinin etrafı mahdut ve işlek bir cadde olduğuna ve o caddeye girenlerin bir daha çıkmamalarına işarettir." İrtidat ile izah eder misiniz?

  70. "Peygamberlerin meslekleri birbirine uymadığı gibi, ibadetleri de birbirine muhaliftir." Meslekten maksat nedir; peygamberlerin geliş gayesi aynı değil mi?

  71. "Korkunç bir şeyi gören adam, korku ve hayret içinde kalır, sonra firar etmeye meyleder. Âciz olduğu takdirde tevekkül eder, sonra tesellî yollarını arar." İzah eder misiniz?

  72. "Cenab-ı Hak Ganiyy-i Mutlaktır. Âlemde bu kadar dalâletleri ve pek çirkin fena şeylerin yaratılışında ne hikmet vardır?" Burada 'Ganiyy-i Mutlak' yerine 'Hakîm-i Mutlak' olması gerekmez miydi?

  73. "Şerler, kubuhlar, noksanlar ise hüsünlerin, hayırların, kemallerin arasında görülmeyecek kadar dağınık..." Şer ve çirkinlik, hayır ve güzelliğin yanlış kullanılmasından mı çıkar?

  74. Çirkinlik ve şerre "hakaik-i sabite" deyip, güzellik ve hayra da "hakaik-i nisbiye" diyebilir miyiz?

  75. "Kâinattaki nizam, ancak hakaik-i nisbiyeden doğmuştur." ne demektir, misal verir misiniz?

  76. "Hakaik-i nisbiyeden kâinatın envaına bir vücud-u vahid in'ikas etmiştir." İzah eder misiniz?

  77. "Hatta bir zatın hakaik-i hakikiyesi yedi ise, hakaik-i nisbiyesi yedi yüzdür." Ne demektir?

  78. "Şerr-i kalil için hayr-ı kesir terk edilmez. Terk edilirse, şerr-i kesir olur; zekât ve cihadda olduğu gibi." Zekâtın misal verilmesi ile izah eder misiniz?

  79. "Her şey zıtlarıyla bilinir." kaidesince; hasta olunca Allah'ın Şâfî isminin tecellisini anlıyoruz. Hastalıktan kriz geçirircesine, duçar kalınmayıp, büyük sıkıntılar çekilmese olmaz mı?

  80. "Üçüncü fırkanın sıfatını ve ikinci fırkanın sıfatına terettüp eden âkıbetini ve birinci fırkanın ünvan-ı sıfatını aynen zikretmekte ne gibi bir hikmet vardır?" Sual ve cevabı izah eder misiniz?

  81. "Zulüm ve fıskta hasis ve hayırsız bir lezzet görüldüğünden, onlardan nefis teneffür etmez." Zalim biri, vicdanlı olabilir mi?

  82. Fatiha suresinde "Veleddallin" içerisinde hangi dalalet güruhu var? Kader bahsinde Mutezilelerin dalalete saptıkları söyleniyor. Onlarda mı bu güruh içerisinde, değilse farkı ne?

  83. "Vehim ve hevâ-yı nefsin akıl ve vicdanlarına galebesiyle, bâtıl bir itikada tâbi olarak nifaka düşen bir kısım Nasârâdır." İzah eder misiniz? "Bir kısım" denilmesi doğru mu?

  84. "Acaba, hiçbir cihetten hiçbir teselli çaresini bulamayan o zavallı şahıs, mebde ile meadi, Sâni ile haşri itikad etmezse, onun o vaziyetinde cehennem daha serin olmaz mı?" İzah eder misiniz?

Yükleniyor...