Dört hatvenin, ilgili oldukları ayetlerle ilişkilerini izah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Birinci Hatve: Nefsi temize çıkarmamak.

"...Nefislerinizi temize çıkarmayın..." (Necm, 53/32)

Nefsini temize çıkaran acz ve fakrını göremez. Yani nefsin acizliğini ve fakirliğini görebilmek için, önce bu ayetin emrine riayet etmek gerekir. Zira kusursuz bir nefis telakkisi insana acz ve fakrı unutturur, kul olduğundan gafil olarak nefsin emrinde bir hayat sürdürür.

İkinci Hatve: Ölüm ve hizmette nefsi düşünmek, zevk ve arzularda unutmak.

"Allah'ı unutanlar gibi olmayın ki, Allah da onlara kendi nefislerini unutturmuştur..." (Haşir, 59/19)

Bu ayette tefekkürün önemine bakıyor. Yani kendini ve kâinatı Allah’ın esma ve sıfat tecellileri olarak görüp sürekli tefekkür eden bir adam, varlık ve benlik davası güdemez.

Üçüncü Hatve: Kusuru kendinde görüp, eriştiği iyilikleri, kudret ve zenginliği Allah’tan bilmek.

"Sana her ne iyilik erişirse Allah'tandır. Sana her ne kötülük gelirse, o da kendi nefsindendir." (Nisâ, 4/79)

Bu ayetin acz ve fakre işareti zahirdir. İnsan nefsinde kusur ve aczden başka bir şey görmemelidir. Öyle ise kusuru kendimizden, iyiliği ise Allah’tan bilmeliyiz. Bu bilmek de tefekkür ile olur.

Dördüncü Hatve: Kendinde vehmettiği varlığın, kudretin, şan ve şerefin bir gün yok olacağını düşünen insan acz ve fakr yolundan ayrılmaz. Kul olarak yaşar ve kul olarak ölür. Dünyadan gitse de yokluğa düşmez, helake uğramaz, kabirde ve cennette hayatı devam eder.

"...Her şey helak olup gidicidir, ona bakan yüzü müstesna." (Kasas, 28/88)

İlgili yeri okuma için tıklayınız:

- Sözler, Yirmi Altıncı Söz, Zeyl.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü