"Elbette in’âmı istihzadan ve ihsanı aldatmaktan ve inâyeti adâvetten ve rahmeti azaptan ve lütuf ve keremi ihanetten halâs eden ve..." İzah eder misiniz?
Değerli Kardeşimiz;
"Elbette in’âmı istihzadan ve ihsanı aldatmaktan ve inâyeti adâvetten ve rahmeti azaptan ve lütuf ve keremi ihanetten halâs eden ve ihsanı ihsan eden ve nimeti nimet eden bir âlem-i bâkide bir hayat-ı bâkiye var ve olacaktır."(9.Şua)
İn'am; nimet vermek, ihsan etmek, doğruya sevk etmek, hidâyete ulaştırmak, iyilik etmek mânalarına gelir.
İstihza; alay etmek, birisi ile eğlenmek, birisini gülünç duruma düşürmek, maskara etmek mânalarına gelir.
İki kelimenin birbiri ile alâkası: Allah bu dünyada insana ihsan ve ikramda bulunsun, ama sonunda onu öldürüp yeniden diriltmesin, hiçlik kuyusuna atsın ve ebedî olarak imha ve yok etsin. Bu tavırda gizli bir alaya alma ve maskara etme mânası vardır. Tıpkı bir çocuğu şeker ile yanına çağırıp bir tokat aşk etmek gibidir ki, buna istihza, yani eğlenmek ve alaya almak denir. İşte Allah -hâşâ- dünyada insanı ihsan ve ikramlar ile ağırlasın, sonunda da ebedî olarak yok ederek tokatlasın. Bu, Allah’ın isim ve sıfatlarına, sonsuz şefkat ve merhametine yakışmaz. Bu yüzden, ahiret hayatının kurulması zaruri bir hakikattir, denmek isteniyor.
İnayet; yardım, lütuf ve meded etmek mânalarına gelir.
Adavet; husumet ve düşmanlık etmek demektir.
İki kelimenin birbiri ile alakası: Yukarıda izah edilen aynı mâna burada da geçerlidir. Bu iki sıfat bir zatta cem olmaz. Yani Allah, insana hem inayette ve ikramda bulunsun hem de husumet ve düşmanlığa sebep olacak idam-ı ebedî ile cezalandırsın. Bu Allah hakkında caiz ve cari değildir.
İnsanın dünyada mazhar olduğu nimetler, insanda bir ünsiyet ve ülfet meydana getirir. Yani insan bu nimetlere alışır ve aşina hale gelir. Kalbinde bir muhabbet kökleşir ve yerleşir. Şayet Allah insanlığa; sonunda sizi ebedî olarak yokluğa atacağım dese, insan ülfet ettiği bu nimetler sayısınca azap ve acı duyar ve adavet eder.
İnsan fıtratında; bilmediği ve eli yetişmediği şeylere karşı bir düşmanlık hissi vardır. Şayet insan, Allah tarafından ebedî olarak yokluğa mahkûm edilseydi, insandaki bu yaşamak ve cemale ve kemale olan sonsuz iştiyak ve sevgi, sonsuz bir düşmanlığa dönüşürdü.
Dünyada inayet mânası hükmederken, ebedî idamda ise husumet ve adavet mânası vardır. Bu yüzden, Allah’ın kendi va’dine muhalif düşüp ahireti yaratmaması muhaldir.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
