Esma-i İlâhiyenin definelerindeki cevherlerden maksat nedir? Bu makamdakilerin “tenzih ve medih vazifelerini” yapmaları makam icabı mı? Manevî cihazat ve mizanlar ile mi tartıp bilinebilir?

Değerli Kardeşimiz;

“Künuz-ı mahfiye” (gizli hazineler) ifadesi, mecazî olarak esmâ-i ilâhiye manasında kullanılır. Esma-i ilâhiyenin her biri bir define, bir hazine gibidir. Esmâ tecellileri ise o definenin cevherleridir.

Meselâ, “Muhyi” (hayat verici) ismi bir define gibidir. İnsanların, meleklerin ve cinlerin hayatlarından, bütün hayvan türlerinin hayatlarına kadar bütün hayat çeşitleri o definede mevcuttur. Yaratılan canlı mahlûklar o definenin birer cevheri, birer incisidir.

Keza, sûret veren manasındaki “Musavvir” ismi de ayrı bir definedir. Bu isim her mahlûkta farklı bir şekilde tecellî ederek, o mahlûka farklı bir sûret vermiştir. Bir kuşun sûretinden balığın sûretine, çiçeklerden kar tanelerine kadar her bir mahlûk farklı sûretiyle “Musavvir” isminin tecellisine bir ayna olmuştur. İşte bu farklı tecelliler “Musavvir” isminin definesinin cevherleridir.

Misaller artırılabilir.

İnsan bu hârika eserleri ve mucize icraatları sadece görmekle kalmayıp “anlayacak, değerlendirebilecek, hayret ve şükür edecek” bir yaratılışa sahiptir.

İnsan, kendisine takılan bu manevî cihazatı yerinde kullanarak ve iyi değerlendirerek esmâ ve sıfat-ı İlâhiyeye dair marifetini artırdıkça, İlâhî hikmetlerin nihayetsiz olduğunu daha iyi anlar ve Allah’ın noksan sıfatlardan münezzeh olduğunu bu eserlerdeki mükemmellikle daha iyi anlayıp, O’nu tenzih ve metheder.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü