"Fıtraten, çendan hayır ciheti galiptir; fakat sümbüllenmiş, semere vermiş on çekirdek, yüz değil, bin kurumuş çekirdeğe galebe eder." cümlesini izah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

On tane açmamış "hayır çekirdeği" düşünelim, bunun yanında on tane de "şer çekirdeği" var. Şer çekirdeklerinden iki ya da üç tanesi açmış, sümbüllenip ağaç haline gelmiş. Bu durumda şerrin açmış ve ağaç olmuş iki üç çekirdeği, hayrın açmamış on çekirdeğine daima üstün ve galip gelir.

Mesela, bir insanda cömertlik, adalet, şefkat, nezaket vesaire gibi on tane uygulamaya geçmemiş iyi hasletler var. Yani insan bu iyi hasletleri hayata geçirebilme gücüne ve potansiyeline sahip.

Aynı insanda cimrilik, zulüm, gaddarlık, kabalık vesaire gibi uygulamaya geçmemiş kötü hasletler de var. Bu durumda insan hayra da şerre de eşit derece de kabiliyetlidir. Ama bu şahıs hayırlı değil de şerli hasletlerinden birisini ya da birkaçını eyleme ya da uygulamaya geçirirse, o zaman bu adamın şerli tarafı hayırlı tarafına galip ve üstün gelmiş olur ve bu adama da "kötü insan" denilir.

Hâlihazırdaki medeniyet ve toplumsal yapı, maalesef insanın fıtratında hayırla eşit bir seviyede bulunan şer hasletleri daha çok yeşertip güçlendiriyor...

"Fıtrat-ı insan bir mezraa hükmündedir ki, secayâ-yı hasene temâyülât-ı şerriye ile beraber, taneler gibi dest-i kaderle içinde ekilmiştir. Bu taneler neşvünemâ bulmak için bir suya muhtaçtır. Hevâdan gelse, şer taneleri neşvünemâ bulur:"

"Şimdiki şu medeniyet-i habisenin heyet-i içtimaiyeye verdiği tesir gibi... Fıtraten, çendan hayır ciheti galiptir; fakat sümbüllenmiş, semere vermiş on çekirdek, yüz değil, bin kurumuş çekirdeğe galebe eder. İşte şunun çaresi, o bab-ı fitneyi kapatmakla suyu hûdâ tarafından vermek lâzımdır."(1)

(1) bk. Tulûât, Müstehak Bir Ceza.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü