"Gavs-ı Âzam'ın ism-i azamı Yâ Hayy'dır." cümlesini izah eder misiniz? Zihayatta zaten "Hayy" ismi tecelli ediyor, bu konuda bilgi verir misiniz?
Değerli Kardeşimiz;
Allah’ın her bir isminin kâinat sarayında tecelli daireleri, dereceleri ve perdeleri vardır. Bu dairelerde bir isim galiptir, diğer isimler ise bu ismin gölgesinde tecelli ederler.
Mesela; semâ bir dairedir, geniş bir âlemdir. Bu dairede Allah’ın azametini ifade eden Celalî isimleri hâkimdir ve daha fazla nazara çarpar.
Yine bir çiçekteki ince san’atlar, güzel kokular ve latif süsler; Allah’ın Latif ve Müzeyyin gibi Cemalî isimlerinin tecellisini gösterir, yani onda cemalî isimler galiptir; diğer isimler onun gölgesindedir.
24. Söz’de beyân edildiği gibi, fırtınalı bir denizde öncelikle Celîl, Azîz, Cebbâr isimleri nazara çarpar. Diğer isimler bunların zımnında bulunurlar.
Sâbit yıldızlar âleminde, öncelikle nazara çarpan Kayyum ve Müzeyyin isimleridir; Alîm ve Hakîm isimleri gibi çok esmâ da tecellî etmekle birlikte bunlar bu iki ismin zımnında kalırlar.
Levh-i mahfuzda Hafîz ismi hâkimdir. Diğer isimler ona tâbidirler.
Allah’ın biribirinden farklı olan isimlerinin tecelli ettiği dairelerde, o ismin mana ve hükmüne uygun olarak nafile ibadetler ve değişik meslekler ortaya çıkmıştır. Evliya ve ariflerin meslek ve meşreplerinin farklı olmasının sebebi mazhar oldukları esmânın galebesidir. Mesela Muhyiddin-i Arabî Hazretleri, Allah’ın vacib olan vücuduna öyle hasr-ı nazar ediyor ki, "Varlık sadece Allah’a mahsustur" “O’ndan başka mevcut yoktur” deyip, diğer isimlerin tecelli ettiği sahaları ve varlıkları yok sayıyor.
Ama en hakikatli meslek, bütün isimleri ve tecelli dairelerini muvazene içinde okuyup hayatında gösterip ilan etmektir ki, bu, sahabe mesleğidir. Bu noktadan bakacak olursak, Abdulkadir Geylani Hazretlerinde diğer isimlerle beraber galiben tecelli eden isim Hayy ismidir. Bu isim Abdulkadir Geylani Hazretlerinde daha ziyade ve daha parlak bir şekilde tecelli ediyor.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
Yorumlar