"Hakîmâne icad ve san’atperverâne ibdâ ve ihtiyarkârâne ve alîmâne halk ve inşa ve yirmi cihetle ilim ve hikmet ve iradenin cilvesini gösteren ruhlandırmak ve ihyâ etmek hakikatidir..." buradaki “yirmi cihet” ve "ruhlandırmak hakikatini"n izahı nasıldır?

Değerli Kardeşimiz;

Yirmi rakamı takribi olarak ifade edilmiştir.

Katre risalesinde; mevcudatın elli beş lisan ile Allah'ın varlığına ve birliğine işaret ettiği ifade edilmektedir. Bir zihayat için de yirmi cihet ifadesi kullanılmıştır. Bunlardan birkaçını ifade etmek gerekirse; Mesela; yaratılması ile Hallakiyete, sureti ile Musavviriyete, rızıklanması ile Rezzakiyete, tek bir amaca hizmet etmesi ile Vahidiyete, diğer varlıklardan farklı bir hüviyet taşıması ile Ehadiyete vs.

Bu manada baktığımızda, yirmi civarında ciheti delaletini bulmak mümkündür.

Sorunun ikinci kısmına gelince;

Evrensel yasalar (suyun kaldırma kuvveti gibi), bitkiler, hayvanlar, cinler, melekler ve insanların hepsi ruhludur ve âdetullah açısından ruh cevheri üzerine dururlar. Ruh olmasa hayatlarını ve varlıklarını kaybederler. Ruh da İlahi emir ve irade ile kaim (ayakta duran) bir varlıktır. Dolayısı ile kainatta hayat ve şuur sahibi varlıkların tamamı Allah’ın irade ve emri ile ayakta durup varlıklarını idame ettirmekteler. Tabiri yerinde ise, Allah bir an iradesini ruhlardan çekse, kainat yok olup gider.

Hayatlılar adedince ruhlandırma vardır ki, bu da Allah’ın irade, ilim ve hikmetinin bir ispatı bir kanıtı oluyor. Bütün bu muazzam sanat ve icraatların, serseri tesadüfe ve kör kuvvete ve şuursuz tabiata havalesi mümkün değildir.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü