Hitab-ı iyyakena’büdü demekle, herkese kâfi gelmeyen; kesret-i mahlukattaki vahidiyet tecellisini nasıl anlamalıyız?
Değerli Kardeşimiz;
İlahi sıfatların tasarrufu altında bulunan sonsuz mahlukatı, ne bilmemiz mümkündür ne de hayal etmemiz. Genlerden, atomlardan, arşa, levh-i mahfuza, melekler âlemine, henüz ışığı dünyamıza ulaşmamış yıldızlara kadar bütün bu varlıklar Allah’a ibadet hâlindedirler, onun emri dairesinde hareket eder, vazife görürler. Bütün bunları tasavvur etmek ve bunların tamamı namına “iyyakena’büdü” demek için, Üstadımızın ifadesiyle, “küre-i arz vüsatinde bir kalp lazımdır.”
Allah isminden hareket edildiğinde, bu kadar büyük bir daire karşımıza çıkar. Rahmân isminde ise yeryüzünde kendilerine verilen ibadet görevlerini yerine getiren bütün canlı varlıklar namına böyle demek biraz daha kolaydır.
Kendi vücudumuzdaki bütün hücreler, bütün organlar, ruh dünyamızdaki bütün latifeler ve duygular namına böyle dememiz ve birlikte namaz kıldığımız cemaati düşünerek söylememiz ise en kolayıdır. Bu da vahidiyet içinde bir ehadiyet tecellisidir.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
Yorumlar
Dördüncü sırrın kasdettiği manayı biraz daha açar mısınız?
Güneşin ısı ve ışığı yeryüzünün tamamında tecelli ediyor ve kendini istisnasız her şeyin üstünde gösteriyor insan güneşin bu ısı ve ışığını iki yöntemle hissedip anlayabilir.
Birisi yeryüzünün tamamını tarayıp güneş hakkında veri toplamak şeklidir ki bunu yapabilmek için yeryüzünün tamamını görecek bir göze hissedecek bir dokunma duygusuna ihtiyaç var. Bu normal bir insanın kaldırabileceği bir yük değildir.
İkinci yöntem ise yeryüzünde azametli bir şekilde tecelli eden ısı ve ışığın küçük ama aynı özelliğe sahip kendi üstünde tecellisini görmek ve okumaktır. İnsandaki göz ışığı deri de ısıyı tadıp tartabilir. İnsan göz ve deri sayesinde güneş hakkında bir malumat elde edebilir. Üstelik bütün yeryüzünün tamamını taramaya ihtiyaç duymadan.
Vahidiyet güneşin yeryüzünün tamamında ki tecellisi iken ehadiyet ise güneşin insanın gözü ve derisinde ki tecellisidir.
Burada güneş Allah’ın Zatını ısı ve ışık Allah’ın isim ve sıfatlarını yeryüzü kainatı göz ve deri de insanın şahsını temsil ediyor. Her insan kainatın tamamında Allah’ın isim ve sıfatlarının tecellilerini bütün boyutları ve büyüklüğü ile okuyup idrak edemez ama aynı tecelliyi kendi mahiyetinde ve kendi cephesinde rahatlıkla okuyup idrak edebilir.
İnsan bu açıdan kainatın küçük bir özeti bir fihristi bir prototipidir insanı okuyan kainatı okur. İnsanın cephesinde tecelli eden isimler ehadiyeti kainatta tecelli eden isimler ise vahidiyeti temsil eder. Benim Rabbim ifadesi ehadiyeti alemlerin Rabbi ifadesi ise vahidiyeti ifade eder.
Her insan “alemlerin Rabbi” ifadesi arkasında duran Allah’ın Zatını mülahaza edemez ama “benim Rabbim” ifadesi üzerinde Allah’ın Zatını mülahaza edebilir.
küre-i arz vüsatinde bir kalp lazımdır.”, ifadesini izah EDERMİSİNİZ