Hz. Hasan'ın soyundan aktablar, Hz. Hüseyin'in soyundan imamlar çıkmasının hikmeti nedir? Acaba neden Hz. Hüseyin'den de aktablar çıkmamış? Ayrıca aktab ve imam arasında manen makam farkı var mıdır?

Değerli Kardeşimiz;

Kutub, değirmen taşının miline denilir. Tasavvufta ise, kâinatın manevi idaresinden mesul olan velilerin reisidir. Herhangi bir sıfatla birlikte kullanılmadığında kutub kelimesi bu reisi dile getirmekle birlikte, birden çok kutubdan söz etmek mümkün olduğundan, kutub yerine "Kutbu’l-Aktab" (Kutublar Kutbu) ifadesi de kullanılır. Kutba, kendisine sığınanlara yardım eden manasında "Gavs" ya da "Gavsu’l- Azam" da denir.

Kutub, varlığın yaratılış sebebi olan Muhammedi hakikatin (Hakikat-ı Muhammediye) kendisinde tecelli ettiği kişidir.

Kutub ve buna benzer ıstılahlarla alakalı Kur’an ve sünnetten herhangi bir şey sâdır olmamıştır. Bütün bu tasnifler keşfe, müşâhedeye dayandırılmaktadır. Bu yüzden "imam" ve "kutub" gibi ıstılahları kesin hatlarla izah etmek mümkün değildir.

Hz. Hasan (ra) fazilet noktasından Hz. Hüseyin (ra)’den daha üstün görülmüştür. Hz. Hasan (ra)’ın manevi havası biraz daha tasavvuf ve tarikatı hatırlatırken, Hz. Hüseyin (ra)’in manevi şahsiyeti ve kişiliği biraz daha siyasî ve ilmî bir şahsiyete işaret ediyor. Malum olduğu üzere “aktab” tasavvufî bir ıstılah iken, imam siyasi ve ilmî bir ıstılahtır.

Meseleye bu zaviyeden bakacak olursak, Hz. Hasan (ra)’ın soyundan gelenler ekseri aktablar olmuşken, Hz. Hüseyin (ra)’in soyundan gelenler de imam olmuşlar. Kaderin de bunda bir hissesi olduğunu unutmamak gerekir.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü