İçtihad kapısının açılması ileride mümkün olabilir mi, yoksa o kapı tüm zamanlarda kapalı mı kalacak?

Değerli Kardeşimiz;

Burada ehemmiyetli bir hususa temas etmek istiyoruz:

Üstadımızın "kapalı" dediği içtihadın ne olduğunu tayin etmek gerekir.

Ehl-i sünnet âlimlerinin fetvaları, içtihadları, temel kaideleri ölçü alarak yeni meseleleri çözmeleri de bir içtihattır. Bu içtihat elbette kıyamete kadar devam edecektir.

Ancak "yeni mezhepler icat etmek" manasında "reform" adıyla içtihad etmek kapalıdır.

Üstad'ın "altı mâni var" dediği dönem, kendi döneminden başlayıp kıyamete kadar olan dönemdir. Bu dönem aynı zamanda Peygamber Efendimiz (asm)'in şiddetle işaret ettiği ahir zaman dönemidir. Bu dönemde dinin esası olan iman ve ibadetler tehlike altında olduğu için, içtihad gibi teferruatlara sıra gelmiyor.

Zaten dört hak mezhep, kıyamete kadar kâfi gelecek şekilde içtihat ve fetvaları ile büyük ölçüde bu meseleyi halletmişler. Çok az ve yeni meseleler için o kapıdan girmeye de gerek yoktur. Bu manayı Üstad Hazretleri şu şekilde izah ediyor:

"Dinin zaruriyâtı ki, içtihad onlara giremez; çünkü kati ve muayyendirler. Hem o zaruriyat, kut ve gıda hükmündedirler. Şu zamanda terke uğruyorlar ve tezelzüldedirler. Ve bütün himmet ve gayreti, onların ikamesine ve ihyasına sarf etmek lazım gelirken, İslamiyet'in nazariyat kısmında ve selefin içtihadât-ı sâfiyâne ve hâlisânesiyle, bütün zamanların hâcâtına dar gelmeyen efkârları olduğu halde, onları bırakıp, heveskârâne yeni içtihadlar yapmak, bid'akârâne bir hıyanettir."(1)

Günümüzün ve gelecek zamanların temel problemleri; iman ve ahlak problemleridir, bunun üzerinde gayret etmek gerekiyor. Üstad'ın döneminde ağırlıklı mesele iman iken, şimdilerde bunun yanına ahlak ve ibadet de eklenmiştir.

İnsanların ekseriyeti ibadet ve ahlak noktasından eksiklik içinde iken, içtihad ile meşgul olmak akıl kârı değildir. Bu mana ve hüküm, günümüz için de gelecek için de geçerlidir.

1) bk. Sözler, Sözler, Yirmi Yedinci Söz.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü