"Kıymetlerini takdirle beraber, siyasiyunlarındaki şiddete muterizim." cümlesini izah eder misiniz?
Değerli Kardeşimiz;
Üstad Hazretleri, “İttihad ve Terakki hakkında re’yin nedir?” sorusuna “Kıymetlerini takdir ile beraber, siyasiyyunlarındaki şiddete mu’terizim.”(1) cevabını veriyor.
Bu kısa cevapta, İttihad ve Terakki içinde yer alan, özellikle siyasete değil de eğitime, sosyal ve iktisadi faaliyetlere odaklanmış hamiyetli insanlara yönelik takdirini ifade etmekle birlikte, “siyasiyyunlarındaki şiddete mu’terizim.” diyor. Yani, İttihad ve Terakki’nin siyasî aktörleri durumundaki kesimin, şiddete cevaz veren anlayışlarına itiraz ettiğini belirtiyor.
Haşiyede ise şiddetin içeriğini şu şekilde ifade ediyor:
“Sual: İttihad ve Terakki hakkında reyin nedir?"
Cevap: Kıymetlerini takdirle beraber, siyasiyunlarındaki şiddete muterizim.(HAŞİYE-1) Lâkin onların iktisadî ve maarifî olan—bâhusus şarkî vilâyetlerdeki—şubelerini bir derece istihsan ve tebrik ederim."
"HAŞİYE-1: Adaletin tevziinde adalet olmazsa zulüm görünür. Bir hatır için bin hatır kırılmaz. Şiddet ayrı, hamiyet ayrıdır. Bir hod-pesend hakkı iltizam etse, çokları haksızlığa sevk eder, belki mecbur eder.”(1)
Şiddet ve baskının uygulandığı bir rejimde adaletten değil, zulüm ve haksızlıklardan bahsedilebilir. Bu da toplum ile devlet arasındaki bağın kopmasına ve karşılıklı güven ve sevginin gitmesine neden olur. İttihad ve Terakki’nin siyasî kanadı, "şiddet"i siyasetin bir gereği olarak benimsediği, dolayısıyla "hamiyet"ine "şiddet" bulaştırdığı için "adalet" edemiyor ve bu sebeple Üstad onlara itiraz ediyor.
"Devletin bekası için ferdin hakkı nazara alınmaz." düşüncesi yüzünden, Orta Doğu'da zulüm daima siyasilerin bir sıfatı olmuştur. Aslında "devlet" dediği de kendi iktidarı ve çıkarlarından başka bir şey değildir. Adaletin sağlanamadığı bir yönetimde, yapılan güzel işlerin hiçbir önemi yoktur.
(1) bk. Münazarat.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü