Külliyat'ın birçok yerinde ‘Allah’ın vazifesi’ ifadesi geçiyor. Burada vazife bir nevi sorumluluk çağrışımı yapıyor. Bu ifadeyi nasıl anlamalıyız?
Değerli Kardeşimiz;
Vazife; iş, alan, mesuliyet gibi manalara gelir. Allah için mesuliyet manası kullanılmaz, kulluğa ve hikmete münafidir. Öyleyse insanlar için kullanılan mesuliyet ve sorumluluk Allah için kullanılmaz. O zaman Risale-i Nur'da ve sair dini eserlerde geçen ve Allah'a isnad edilen vazife tabiri için iş ve alan manası daha münasip düşer ve edebe uygundur. Mesela, "vazifeni yap, vazife-i İlahiyeye karışma" cümlesinde, insan için vazife mecburiyet anlamında kullanılırken, Allah için kullanılan da ise, işine ve alanına karışma anlamındadır. Çünkü Allah'ın iradesi sonsuz olduğu gibi, hakimiyeti de sınırsızdır. hiçbir işin veya kimsenin Onu zorlaması ve sorumluluk yüklemesi mümkün değildir.
Bilindiği gibi insan için iki çeşit fiil söz konusudur. Biri ızdırarî, diğeri ihtiyarî. Birincisinde kulun hiçbir rolü, hiçbir vazifesi yoktur. Dileyen de Allah’tır yaratan da. Organlarımızın çalışması, boyumuz, rengimiz, ırkımız bu gruba girer.
Bir de bu dünyaya imtihan için gönderilmiş bulunan insanın kendi iradesine bırakılan işler vardır. Bir örnek verelim:
Konuşmayı yaratan Allah’tır, ancak konuşmaya karar veren, konuştuğunda da doğru veya yanlış konuşmayı tercih eden kulun kendisidir. Burada tercih kulun vazifesi, konuşmayı yaratmak ise Allah’ın vazifesidir, yani bu iş O’nun yaratmasıyla meydana gelir. Bu ikinci fiillerde, kul cüz’i iradesini sarf ettikten sonra, neticeyi Allah yaratır.
Cenâb-ı Hakk'ın ezelde takdir ettiği bir hüküm vardır:
“Kulum cüz’i iradesini neye sarf ederse -hikmetim de iktiza ederse- ben küllî irademle onu yaratayım.”
“Kulum sebeplere teşebbüs etmedikçe ben müsebbebleri (neticeleri) yaratmayayım.”
Bu takdiri yapan Allah’tır. Kur’an-ı Kerim'de bu ve benzeri kanunlar için “sünnetullah” tabiri geçer.
“Evet, insan bir askerdir. Askerlik vazifesi başka, hükûmetin vazifesi başkadır. Askerlik vazifesi talim, cihad gibi din ve vatanı koruyacak işlerdir. Hükûmetin vazifesi ise, erzakını, libasını, silâhını vermektir. …"
"Bu itibarla insanın Allah'a karşı ubudiyet, vazifesidir. Terk-i kebair takvasıdır. Nefis ve şeytanla uğraşması, cihadıdır.”(1)
(1) Mesnevî-i Nuriye, Onuncu Risale.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
