"Kâinattaki umur-u hayriyedeki kanunların mümessili, nazırı hükmünde olan meleklerin vücudu, ittifak-ı edyan ile sabit olduğu gibi, umur-u şerriyenin mümessilleri..." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Kâinattaki bütün hayırlı ve güzel işleri melekler temsil ediyor ve onlara nazırdırlar. Aynı şekilde, -hakikatte şer olmayıp da zahirde şer gibi görünen- birtakım işleri de şeytan ve aveneleri temsil edip perde oluyorlar. Perde ve temsil olmalarının sebebi ise, Allah’ı, zahiren şer gibi görünen işlerden tenzih etmek içindir. Zira o gibi hâller, Allah’ın güzel isimlerine zıt gibi duruyor. Ayrıca, haksız ve yersiz birtakım itiraz ve isyanların doğrudan Cenâb-ı Hakk’a gitmemesi için araya şeytanlar perde olarak konulmuşlardır. Şeytanlar kendi iradeleri ile küfrü ve şerri seçip, bütün kötülüklerin medarı ve kaynağı durumuna girmişlerdir.

Aynı zamanda, zahirde Cenab-ı Hakk’ın isim ve sıfatlarına yakışmayan hâllerden muhafaza etmek için de perde görevi görüyorlar. Yoksa hayrı da şerri de yaratan Allah'tır.

İyiliğin bir fiil bir de niyet kısmı vardır. İyiliğin fiil kısmı Allah’a aittir, yani iyiliği yaratan Allah’tır. Ama iyiliğin bir de niyet kısmı vardır ki, bu niyet kula aittir. Kul niyet etmediği müddetçe iyilik vücut bulmaz. Kul iyiliğe niyet ederse, o zaman ilahi irade ve kudret devreye girer ve iyiliğin fiil cihetini yaratır.

Her hayır ve her güzellik Allah'tandır. Ayet ve hadislerde insan iyiliği vücuda getirme noktasından değil, niyet açısından teşvik ediliyor. İnsanın hem iyiliğe hem de kötülüğe niyet ve irade etme kabiliyeti onu mesul kılıyor. Kul, iyilik ve kötülükten birisini tercih eder, Allah da onun tercihini yaratır. Mesela, konuşma bir fiildir. İnsan isterse doğru konuşur, isterse yalan söyler, gıybet eder ve çirkin sözler söyler. O fiilleri yaratan Allah’tır, ama istimal eden kuldur ve mesuliyet onundur. Zira irade kulun elindedir, Allah’ın şerre rızası yoktur.

Diğer bütün fiillerimizi bu şekilde düşünebiliriz. İsteyen kul, yaratan Allah’tır.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü