"Kur’ân-ı Kerimin bu cümlede maraz kelimesini mef’ul değil, temyiz şeklinde kullanması neye işarettir?" Sual ve cevabı izah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"S - Kur’ân-ı Kerimin bu cümlede maraz kelimesini mef’ul değil, temyiz şeklinde kullanması neye işarettir?"

"C - Münafıkların batınî ve kalbî olan marazları, sanki zahire çıkmış ve bütün amellerine ve fiillerine sirayet etmekle, onların vücutları tamamıyla maraz kesilmiş olduğunu ifade etmek için, مَرَضًا kelimesi, temyiz olarak kullanılmıştır. Evet, مَرَضًا kelimesi mef’ul olduğu takdirde bu mânâyı ifade etmez. Çünkü o vakit ziyadelik, yalnız maraza taallûk eder."(1)

Mef’ûl; kendisine iş yapılanı bildiren, fiilden müteessir olan isimdir. Harekesi üstün ya da üstün tenvin olur. Fiile ne, kimi, neyi, neye sualini sorduğumuzda, aldığımız cevap mef’ûldür.

Meselâ; “Talebe dersi yazdı.” (Neyi yazdı?) bu cümlede mef’ul “dersi” kelimesidir.

Temyiz: Çeşitli manalar kastedilmeye müsait, önceki isimden asıl maksadın ne olduğunu açıklamak üzere, zikredilen mansûb ve nekre isme temyiz denir. Temyizin açıkladığı bir önceki isme de mümeyyez adı verilir.

Meselâ, “Bir kilo üzüm satın aldım.” Bu cümlede “Bir kilo satın aldım” dediğimiz zaman, bunu duyan kimse "satın aldım" ile neyi kastettiğimizi, yani bir kilo şeker mi, yağ mı, üzüm mü satın aldığımızı anlayamaz. Her birini anlamak mümkündür.

Fakat buna (üzüm) lafzını ilâve edecek olursak, cümleden müphemlik (belirsizlik) kalkar, dinleyen neyi kastettiğimizi anlar.

Ayette, misaldeki üzüm yerine “maraz” kelimesi getirilmiştir.

"Allah onların hastalıklarını artırdı.” (Bakara, 2/10)

(1) bk. İşârâtü'l-İ'câz, Bakara Sûresi, 9 ve 10. Âyetin Tefsiri.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü